Адыгабзэм Iофыгъуабэ шъхьащытэу бэдауш лэжьакIом елъытэ


Адыгабзэр «кIодыжьрэ» бзэхэм ЮНЕСКО-м ахелъытэ, фэдэ щынагъор адыгэ бзэшIэныгъэлэжь зырызми щымыIэу алъытэми. Бэдаушыбэхэм гумэкIыгъохэр къыхагъэщых, адыгабзэр къэгъэнэжьыгъэным пае джыдэдэм лъэшэу  инэу узэрэдэлэжьэн фаер. Бэдауш лэжьакIомэ къаIо, ныдэлъфыбзэр унагъом, еджапIэм, IофшIапIэхэм икъу фэдизэу къыщагъэфедэрэп, ащыгущыIэхэрэп.

Мыщ фэшъхьафэу унэшъошIъхэм илъэс заулэкIэ узэкIэIэбэжьмэ Iуахыжьыгъ хабзэу шIокI имыIэу адыгабзэр адыгэмэ еджапIэхэм ащызэрагъэшIэн фаеу зэрэщытыгъэр. Адыгабзэм иIофыгъохэмкIэ иеплъыкIэкIэджырэкIэ Фитыныгъэ радиом гущыIэгъу къыфэхъугъ Къэбэртэе – Бэлъкъарым щыщ бэдауш лэжьакIоу Бешто Аслъан.

Фитыныгъэ радио: Аслъан, мары ыпэкIэ конституцым къызэрэдэлъытэгъагъэу унэшъошIым Iут шъхьаIым урысыбзэм дакIоу адыгабзэри ышIэн фаеу пшъэрылъ иIагъ. АщкIэ сыд о узэреплърэр джырэкIэ зэрэщытымкIэ Iофыр?

Фитыныгъэ радиом игущыIэгъугъэ адыгэ бэдауш IофшIакIоу Бешто Аслъан:

-  Ащ фэдэ лъэпкъ щыIэп. Къапштэми ар ащ фэдэу щытынэу щытэп, сыда пIомэ Урысыер федерацэу алъытэ пае шъхьакIэ, федерацэу щытыжьэп. Сыда пIомэ федерацым къыIорэр сыд – хэкухэри зы къэрал шъхьафхэу, ежьхэм унашъо зыфашIыжьэу, ау зы къэралышхом ыкIоцI хэтэу щытынэу ары. Урысыем джы дэдэм аущтэу щытыжьэп. Сыд фэдэ унашъор Мэзкуу къекIы.

Фитыныгъэ радио: Бзэр унагъом къыщежьэ аIо. Джы дэдэм сыда мыщкIэ Iофым изытетэу плъэгъурэр?

Фитыныгъэ радиом игущыIэгъугъэ адыгэ бэдауш IофшIакIоу Бешто Аслъан:

- Бэмэ аIо унагъор арэу бзэр зыухъумэн фаер. Ау ащ пцIы усы. Сыда пIомэ адыгабзр къызщежьагъэр адыгэ унэгъо шъыпкъ. Ащ унагъор инэу, нэжъ-Iужъхэри исэу щытмэ ары. Ащ дэжьым бзэр агъэфедэ. Джы дэдэм кнагъохэр зэхэтых – ят, ян, сабыитIу нахьыбэрэмкIэ. Ятэ-янэхэр IофшIапIэм щыIэх, сабыйхэр еджапIэ, е сабыйIыгъыпIэ. Пчыхьам къыззэхэхьажьхэкIэ сыхьат закъо зэхэсхэшъ, зэбгъодэкIыжьых. ЕтIани тыкъэзыухъурэйрэр урысыбзэ. Мыхэм апэлъэшыныр унагъом къыщекIокIыгъэ зы сыхьатым къин. Тэущтэу уухъумэн адыгабзэр?

***

Бзэр щэIэфэ лъэпкъри щыIэщт, аIо шIэныгъэлэжьмэ. Арышъ, адыгабзэм икъэгъэнэжьыгъэнкIэ, изегъэушъомбгъугъэнкIэ амал инхэр джы дэдэмкIи епхьылIэнхэ фае, илъэс заулэкIэ, сабый текI зы-тIукIэ ныдэлъфыбзэр адыгэмэ аIэкIэмызыным пае, елъытэ Бешто Аслъан.

Фитыныгъэ радио, Щэрджэс Ларис