Республикэ гъэзетэу «Адыгэ макъэм» зэхищэгъэ Iэнэ хъураер редакциер зычIэт унэм тыгъуасэ щыкIуагъ. ШIэныгъэлэжьхэр, тхакIохэр, общественнэ Iофыгъохэр зезыхьэхэрэр, журналистхэр зэхахьэу зыхэлэжьагъэхэр Кавказ заор заухыгъэр илъэси 151-рэ зэрэхъурэм фэгъэхьыгъ.
«Адыгэ макъэм» иредактор шъхьаIэ игуадзэу, Урысыем итхакIохэм я Союз хэтэу, Адыгеим изаслуженнэ журналистэу Хъурмэ Хъусенэ Iэнэ хъураер зэрищагъ. Ипэублэ гущыIэ ащ зэрэщыхигъэунэфыкIыгъэу, Кавказ заом адыгэмэ гууз-лыузэу хахыгъэр тарихъым хэкIуакIэрэп. Лъэпкъ шIэжьым зыкъегъэIэтыгъэным-
кIэ цIыфхэр зэпэтымыгъэуцухэу щыIэныгъэм нахьышIоу хэгъэгъозэгъэнхэ фае.
Гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэкIэ щытым ипащэу, филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу Бырсыр Батырбый зэхахьэм заулэрэ къыщыгущыIэныр къызыхэкIыгъэм укъыпкъырыкIымэ, шъыпкъэныгъэ зыхэлъ зэфэхьысыжьхэм нахьыбэрэ зафэдгъэзэн фае. Б. Бырсырым зэрилъытэрэмкIэ, Кавказ заор къызежьагъэр ыкIи заухыгъэр къэплъытэнхэ зыхъукIэ Къэбэртэе-Бэлъкъарым щыкIогъэ зэо хьылъэхэм ягугъу пшIын фае. Заор къызежьэм адыгэмэ культурэшхо яIэу щытыгъ, хэгъэгу шъхьаф хъунхэмкIэ амалышIухэр яIагъэх. Кавказ заом ыпэкIэ адыгэу тичIыгу исыгъэр нэбгырэ миллиони 3,5-рэ. Къэбэртэе шъолъырым ащ фэдиз щыпсэущтыгъэу къалъытэ.
Заом хэкIодагъэр зыфэдизыр къэтлъытэзэ, Тыркуем егъэзыгъэкIэ кIожьыгъэхэм япчъагъи тынэсы. Ахэр миллионым къехъух, ау зыфэдизыр хэушъхьафыкIыгъэу бэрэ къатхырэп. Бырсыр Батырбый, тхакIоу Цуекъо Юныс, нэмыкIхэм зэрэхагъэунэфыкIыгъэу, хы ШIуцIэ Iушъом, хыр зэпачызэ къухьэхэр нэпкъым нэмысыхэу хэкIодагъэхэм, Тыркуем рэхьат щамыгъотэу дунаир зыхъожьыгъэхэм япчъагъэ макIэп. Арэу щытми, шъыгъомрэ шIэжьымрэ татегущыIэ зыхъукIэ, непэ шIэжьым нахь зыкъедгъэIэтын фае.
Тыркуем къикIыжьыгъэ общественнэ IофышIэу МэщфэшIу Нэдждэт къызэриIуагъэу, непэ тарихъыр дэгъоу зэмыгъашIэу неущрэ мафэм узэрэфэкIощтыр къыхэхыгъошIоп. Лъэпкъым зиугъоижьынымкIэ амалэу щыIэхэм нахьышIоу защыдгъэгъозэн фаеу ащ елъытэ. Гу зышIыгъэу итарихъ чIыгу къэзыгъэзэжьырэм IэпыIэгъу уфэхъуным имэхьанэ Н. МэщфэшIум къыхигъэщыгъ.
Шъыгъомрэ шIэжьымрэ язэгъэпшэнхэм археолог цIэрыIоу Тэу Аслъан къатегущыIагъ. Егъэджэн тхылъэу Краснодар краим икIэлэеджакIохэм апае къыдагъэкIыхэрэм ащыщхэм тарихъыр, адыгэмэ яшэн-хабзэхэр тэрэзэу къырамыIотыкIэу, сурэтхэр шъыпкъэм пэчыжьэхэу къыхэкIых.
Тарихъ шIэныгъэхэмкIэ докторэу Пэнэшъу Аскэр Кавказ заом ехьылIэгъэ тхыгъэм, нэмыкIхэм IупкIэу къатегущыIагъ. Ащ иеплъыкIэхэм яхьылIагъэу нэмыкI зэIукIэгъухэр зэхэщэгъэнхэ фаеу тэлъытэ. КIэлэегъаджэхэм яшIэныгъэ зыщыхагъэхъорэ институтым иIофышIэу, «Адыгэ макъэм» иныбджэгъушIоу Хьаудэкъо Шыхьамызэ ошъопщэ пщэс шIуцIэхэр «зэбгыриутыхэзэ» зэгъэпшэн гъэшIэгъонхэр къышIыгъэх. Адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ къыдагъэкIыгъэ тхылъхэм ар къатегущыIагъ. IэкIыб хэгъэгу къикIыжьыгъэхэм, Тыркуем е нэмыкI хэгъэгу ис тилъэпкъэгъухэм тхылъхэр афагъэхьых. АщкIэ титхакIохэм, шIэныгъэлэжьхэм Iофыгъуабэ агъэцакIэ.
Общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» итхьаматэ игуадзэу Къуижъ Къэплъан, Адыгеим изаслуженнэ журналистхэу Тхьаркъохъо Сафыет, Къэзэнэ Юсыф, Сэхъутэ Нурбый, хэкужъым къэзыгъэзэжьыхэрэр щыIэныгъэм хэгъэгъозэгъэнхэм пылъ унэм ипащэу ГъукIэлI Асхьад, Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет иотдел ипащэу Пэрэныкъо Фатимэ, нэмыкIхэм къызэраIуагъэу, шIэжьым имэхьанэ джырэ уахътэ зыкъеIэты. Лъэпкъыр итэкъухьагъэу мэпсэу. Сирием ис адыгэхэри аужырэ илъэсхэм зэо-банэм хэтых, IэкIыб хэгъэгухэм псэупIэ ащызэрагъэгъотыным пылъых. Непэ ахэр итэкъухьагъэ мэхъух, неущ заугъоижьыныр къяхьылъэкIыщт, сабыйхэм яныдэлъфыбзэ, шэн-хабзэхэр чIанэнхэмкIэ щынагъоу щыт.
«Адыгэ макъэм» иредактор шъхьаIэ иапэрэ гуадзэу МэщлIэкъо Саидэ зэхахьэм хэлажьэрэмэ зэрафэразэр къыIуагъ. Адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ пэрыохъоу щыIэхэм ягугъу къышIыгъ. «Адыгэ макъэм» икIэтхапкIэ зэрэхэхъуагъэр, почтэхэм ялажьэкIэ гъэзетыр цIыфхэм гужъуагъэу зэралъыIэсырэр хигъэунэфыкIыгъэх. Ащ дакIоу, С. МэщлIэкъом къызэриIуагъэу, нэбгырэ пэпчъ ипшъэрылъхэр дэгъоу ыгъэцакIэхэ зыхъукIэ, лъэпкъ шIэжьым нахь IэшIэхэу зыкъедгъэIэтыщт.
Адыгэхэр лъэпкъ лъэшхэм ащыщхэу дунаим щэпсэух. Ятыгъэ фабэ, агукIэ къабзэх. Лъэпкъхэр зэпагъэуцунхэм паеп шIэжьым мэхьэнэ ин зыкIыратырэр. Мамыр псэукIэм зыкъырагъэIэты ашIоигъу.
ЕмтIылъ Нурбый.
Сурэтхэр зэхахьэм къыщытырахыгъэх.
Адыгэ Макъ