ТхьакIущынэ Аслъан дашIыгъэ зэдэгущыIэгъур

Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан дашIыгъэ шъхьэихыгъэ зэдэгущыIэгъур 

«КъэбарлъыгъэIэс амалхэм афэдэу социальнэ хъытыухэми непэ мэхьанэшхо яI. Нахь къызэрыкIоу, мы­официальнэу цIыфхэм мыщ уащыдэгущыIэн олъэкIы, сэ сшъхьэкIэ обществэм еплъыкIэу иIэхэр зэзгъэшIэнхэмкIэ, цIыфхэм нахь апэблагъэ сыхъунымкIэ ахэр амалышIоу щытых», - джарэу­щтэу елъытэ Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан. 

Республикэм ипащэ социальнэ статусышхо зэриIэм елъы­тыгъэу ищыIэныгъэ фэгъэхьыгъэ пстэури цIыфхэм ашIэмэ ашIо­игъу. Адыгэ Республикэм и ЛIышъ­хьэ Iофэу ышIэрэм такъы­тегущыIэми, ышъхьэ Iофхэм талъыIэсынэу зэрэмыхъурэм епхыгъэу Фэйсбукым иIофышIэу Фоснес Мариет ТхьакIущынэ Аслъан дишIыгъэ шъхьэихыгъэ зэдэгущыIэгъум а лъэныкъом анахьэу ынаIэ щытыригъэтыгъ. 

- Аслъан Кытэ ыкъор, Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу ущытыныр насыпыгъа, хьауми ар ушэтыпIэу олъыта? 

- Ар ушэтыпIэшхоу сэлъы­тэ. Мафэ къэс шIэныгъи, кIуачIи зищыкIэгъэ Iоф огъэцакIэ, уна­шъоу пштэхэрэмкIэ зэрэреспубликэуи, нэбгырэ пэпчъи апа­шъхьэ пшъэдэкIыжьышхо щыохьы. Ренэу хъугъэ-шIагъэхэм япчэгу уитын, къэбар ­тэрэзхэр къыпIэкIэхьанхэ, зэхэпфынхэ, унашъохэр пштэнхэ ыкIи ахэм кIэухэу афэхъун ылъэкIыщтхэр къыдэплъытэнхэ фае. Ащ кIо­чIэшхуи, акъыли зэрэпэIухьэрэм имызакъоу, уигушъхьэлэжьыгъи фэогъэлажьэ. Ащ лъыпытэу уна­шъо пэпчъ шIуагъэ къытырэп. НахьыбэрэмкIэ мэзэ пчъагъэ­рэ, загъорэ илъэс пчъагъэрэ кIэух­хэм уяжэн фаеу мэхъу. Об­щест­вэм хэтхэр зэкIэ унэшъо пстэуми агъэрэзэнхэ алъэкIы­щтэп. Зы лъэныкъо горэмкIэ укъызэкIэкIожьын фаеу мэхъу ыужыкIэ лъэбэкъуитIу ­бдзыным пае. Ар ушэтыпIэу щыт, зиIоф хэшIыкIышхо фызиIэхэр, еплъы­кIэхэмкIэ къыбдезыгъаштэхэрэр къыбготынхэ фае. КIэух пстэумкIи пшъэдэкIыжь зыхьы­рэр республикэм и ЛIышъхь ары. А IэнатIэр ушэтыпIэшхоу щыт, сыда пIомэ уахътэр зэ­рэбгъэкIощтми, пшIэщтыми уафи­тэп, пшъхьэ иIофхэми уапылъы­нэу хъурэп. Пстэури зыфэбгъэ­Iо­рышIэрэр IофшIэныр ары. 

- ТапэкIэ щыIэгъэ е не­пэ къытхэт политикхэм ащыщ горэ IофшIэ­ным­кIэ щысэтехыпIэу уиIа? 

- Сэ щысэтехыпIэу сиIэр Вла­димир Путиныр ары. Ар пэ­щэ дэгъоу сэлъытэ - акъы­лышIу, цIыфыгъэшхуи хэлъ. Апшъэрэ IэнатIэ зиIэхэм зэряпащэм дакIоу, шэн шIагъоу хэлъхэм яшIуагъэкIэ цIыф къы­зэрыкIохэми ар шIу къалъэгъу, къыдырагъаштэ. Iофхэр лъэ­­шэу къызыщыхьылъэгъэ лъэ­хъаным ар пащэу загъэна­фэм, пIэлъэ кIэкIым къыкIоцI нахьы­шIум ылъэ­ныкъокIэ хэгъэгум зэ­хъокIыныгъэхэр фишIынхэ, ар нахь лъэш ышIын ылъэкIыгъ. Непэ зэкIэ дунаим къыщыхъу­хэрэм ар къагъэшъыпкъэжьы. КъохьэпIэ хэгъэгухэм IэнэтIэ­шхо­хэр ащызыIыгъхэр Урысые лъэшымрэ пэщэ лъэшымрэ ащыщтэхэ хъугъэ. Ау сэ сызэ­регупшысэрэмкIэ, непэ зэрэхэгъэгоу ипащэ къоуцонышъ, хэти фэлъэкIыщтыр ышIэзэ, ащ лъэныкъоу пхырищырэм дыри­гъэштэн, хэгъэгур нахь лъэш хъу­ным фэлэжьэн фае. Уахътэр къэсымэ, тэ тимызакъоу, тикIэ­лэ­цIыкIухэми, типхъорэлъфхэми а Iофым шIуагъэу къытыгъэр нэрылъэгъу къафэхъущт. 

Дмитрий Медведевми, Валентина Матвиенкэми лъытэныгъэшхо афэсэшIы. Ахэр политик Iушых, цIыф дэгъух. 

Адыгэхэм афэгъэхьыгъэмэ, сэ къахэзгъэщы сшIоигъуагъэр лIэшIэгъу плIанэ фэдизрэ КПСС-м ихэку комитет ипэщэгъэ, Адыгейми, ащ щылажьэхэрэми апае бэ зышIэгъэ Бэрзэдж Нухь ары. 

- УиIофшIэгъухэм лъытэныгъэ къызэрэпфа­шIы­рэр нэрылъэгъу. Пащэм шэнэу хэлъхэм ащыщэу ащ фэдэ лъытэныгъэр сыда къызыкIа­кIорэр? 

- Мыщ фэдэ упчIэр сиIоф­шIэгъухэм яптыгъагъэмэ на­хьышIугъэкIэ сенэгуе. ЦIыфхэм фыщытыкIэу афысиIэм укъыте­гущыIэн хъумэ, ахэм тэрэзэу сафыщытыным сыдигъуи сыпылъ, Iоф зыдэсшIэрэ ­пстэуми шъхьэкIафэ афэсэшIы. ЦIыфым IэнатIэу ыIыгъым сэркIэ мэхьанэ иIэп. Сэ пстэуми зэфэ­дэу, зафэу сафыщыт, зыкIи зыз­гъэиныгъэп, ащ фэдэ шэн зыхэлъхэри сикIасэхэп. Ащ фэдэ шэн зыхэлъхэу зызышIо­шIыжьыхэрэм нахь IэнэтIэ цIы­кIухэр зыIыгъхэр агъэпыутынхэр, IэнэтIэшхохэм аIутхэм яубзэнхэр якIас. 

Ректорэу сыщытызэ, сищыIэ­ныгъэ къыхэхъухьэгъэ хъугъэ-шIагъэ горэм игугъу къэсшIы сшIоигъуагъ. Урамым сытетэу синэIуасэ горэ къысэкIуалIи, зызэригъэцIыкIурэр къыхэщэу лъхъанчэу шъхьащэ къысфи­шIыгъ. «Сыда арэущтэу зы­зыкIэбгъэпсырэр? Хэта зызы­фэбгъэцIыкIурэр? Тэ тызэныбджэгъуи», - сIуагъэ. «О уректор!» - джащ фэдэ джэуап ащ къытыжьыгъэр. Уахътэ те­шIа­гъэу нэужым ар урамым зыщысэлъэгъум, салъэныкъокIэ къэплъэгъахэп, къызэтеуцуагъэп ыкIи сэлам къысихы­гъэп. Ышъхьэ лъагэу Iэтыгъэу, гъэутэкурэпщыгъэу зблэкIыгъ. «Сыда ащ къехъулIагъэр? Сыд­кIэ ыгу хэзгъэкIыгъа?» сIуи, синэIуасэхэм сызяупчIым, ащ IэнатIэ горэ къызэрэратыгъэр къысаIуагъ. 

- УиныбжьыкIэгъум рес­публикэм и ЛIышъхьэ ухъунэу къыуаIогъагъэмэ пшIошъ хъуныгъа? 

- СиныбжьыкIэгъум ащ фэдэ хэти къысиIон ылъэкIыщтыгъэп. ТхьамыкIэу тыпсэущтыгъ, ащ фэдэ гупшысэхэр тшъхьэ къихьэщтыгъэхэп. ШъыпкъэмкIэ, къысаIолIагъэу зыгорэ къыздэ­хъугъ. Къуаджэм дэс нахьыжъхэм зыIапэхэр кIыхьэхэр кIэлэ­егъаджэ хъунэу алъытэщтыгъ. А лъэхъаным кIэлэегъэджэ сэ­нэхьатым къоджэдэсхэм осэшхо фашIыщтыгъ. Сэ джащыгъум апшъэрэ еджапIэм сычIэ­хьанышъ, кIэлэегъэджэ сэнэхьатыр сIэ къизгъэхьанэу мурад зыфэсшIыжьыгъагъ. Шъып­къэмкIэ, а сэнэхьатымкIэ бэрэ Iоф сшIэнэу хъугъэп - къулыкъу схьынэу дзэм сащагъ. Ащ ыуж гъэсэныгъэм епхыгъэ пэщэ IэнатIэхэм сащылъы­кIо­тагъ: спортым ылъэныкъокIэ пэ­щэ IэнатIэхэр сIыгъыгъэх, профтехучилищым идиректорэу, ректорэу Iоф сшIагъэ. 

- Iахьылныгъэм сыди­гъокIи Адыгеим мэхьанэшхо щыратыщтыгъэ. Зы лъэныкъомкIэ, Iа­хьылыбэ уиIэныр дэгъу. Адрэ лъэныкъомкIэ, зэдеIэжьныгъэ хабзэу адыгэхэмкIэ тхэлъыр уиIофшIэн пэрыохъу фэхъурэба? 

- ЗэIахьылхэм азыфагу зэ­фыщытыкIэ дахэхэр зэрилъхэм, зэрэзэфэгумэкIыжьыхэрэм зи мыхъун хэслъагъорэп. Кавказыр пштэмэ, зэкъозыгъэуцохэ­рэ пытапIэу, зэдэIэпыIэ­жьы­ны­гъэмрэ зэфэгумэкIыныгъэмрэ ятамыгъэу лIакъор щыт. ­Сабый ибэхэр зыщаIыгъ унэм кIэлэ­цIыкIухэр е нэжъ-Iужъхэр интернатхэм мыщ ­щаратыхэрэп. IофшIэным фэгъэхьыгъэу угу­щыIэн хъумэ, зэрэсиIахьылым е зэрэсимыIахьылым елъыты­гъэу зыкIи кадрэхэр къыхэсхэу къыхэкIыгъэп. Пстэуми анахьэу мэхьанэ зэстырэр цIыфыр IофшIэным зэрэфытегъэпсы­хьагъэр ары. Ау зиIоф хэшIы­кIы­шхо фызиIэ Iахьылым уде­Iэными емыкIу хэмылъэу сэ­лъытэ. 

- Лъэпкъ зэхашIэм зы­къегъэIэтыгъэн зэрэфаем непэ бэрэ тегущыIэ­хэу зэхэтэхы. О уишIо­шIыкIэ, сыда адыгагъэм къикIырэр? 

- УиупчIэ джэуап къестыжьызэ, къэсIон слъэкIыщт «Уадыгэба, уцIыфба?» заIокIэ, мытэрэзэу зэрэзекIуагъэмкIэ зэрагъэукIытэжьырэр. Адыгэр адыгэ хабзэхэм атетэу зекIон, цIыфыгъэ хэлъын фае. Армыр­мэ, ар адыгэжьэп ыкIи цIы­фы­­жьэп. Адыгагъэр лIэшIэгъу пчъагъэхэм къакIоцI апсы­хьэгъэ адыгэ хабзэм изы­ Iахьэу щыт. Ащ къыди­лъытэрэ шэн-хэбзэ шъхьаIэ­хэм - лIыгъэ, гу­кIэ­гъу, нэ­хъой пхэлъынхэм, чыжьэу ­уплъэным, нахьыжъхэм, ны-тыхэм шъхьэкIафэ афэпшIы­ным сыдигъуи осэшхо афа­шIыщтыгъэ. Зэмаными ха­бзэ­хэми зэхъокIыныгъэу афэхъу­рэм емылъыты­гъэу адыгэхэм фэсакъыхэзэ ар къагъэгъунэн фае. ЩыIэныгъэм илъэны­къо пстэуми узэращызекIощтыр адыгэ хабзэм щыгъэнэфагъ. Джы къызнэсыгъэми нахьыжъхэм шъхьэкIафэ зэрафашIырэм ишы­хьатэу ягущыIэ зэпаутырэп, афэ­тэджыхэзэ ахэм шIуфэс арахы. 

Джыдэдэм тиныбжьыкIэхэм ащыщхэр адыгэхэм ахэмылъ ха­бзэхэм атехьэхэ ашIоигъо фэ­дэу сыхаплъэ. Сыда арэу­щтэу узкIызекIон фаер лIэ­шIэ­гъу пчъагъэхэм къакIоцI ежь цIыфхэм къыхахыгъэ, зыпкъы­ращэгъэ хэбзэшIухэр тиIэхэзэ?! 

- Тихабзэхэр зепхьанкIэ къинба? Ахэр нахь къы­зэрыкIо шIыгъэн фаемэ шIэ? 

- КъызэрэсIогъахэу, лIэшIэ­гъу пчъагъэкIэ а хабзэхэр агъэ­федагъэх ыкIи зыкъагъэшъыпкъэжьыгъ. Ахэм уахэIэзыхьа­жьын фаеу слъытэрэп. Дунаим зызэрихъожьырэр нэмыкI Iоф. Тэ джыдэдэм шым тешэ­сыжьырэп ыкIи ащ къызэрепсыхыхэрэ шIыкIэр щыIэныгъэм щыдгъэфедэжьынэу ищыкIагъэп. ТикIэлэцIыкIухэр апIунхэу пIу­рэу яттыжьыхэрэп. Ау унаIэ зы­теозгъадзэмэ сшIоигъор адыгэ хабзэм къыдилъы­тэрэ шапхъэхэм янахьыбэр ты­ди щыбгъэфедэным зэрэтегъэ­псыхьагъэхэр ары. ГущыIэм пае, нахьыжъхэм, бзылъфыгъэм узэрафыщытын, унэгъо кIоцIым узэрэщызэфыщытын фаер: ны-тыхэр ясабый щытхъухэ зэрэ­мыхъущтыр, лъфыгъэхэм зыныбжь хэкIотэгъэ ны-тыхэм анаIэ атырагъэтыжьыныр, ахэр зыкIи гум рамынэжьынхэр ащ къыщыдэлъытагъэх. 

- Гурыт, апшъэрэ еджа­пIэхэм къащыбде­джагъэхэм, укъызщы­хъугъэ къуаджэм дэсхэм зэпхыныгъэ адыуиIа? 

- Зы класс зэдисыгъэхэр зэрэзэIукIэхэрэр, къэбархэр къы­зэрэзэфаIуатэрэр лъэшэу дэгъу. ШъыпкъэмкIэ, сэ ащкIэ синасып къыхьыгъэп - гурыт еджапIэми, институтми къы­щыздеджагъэхэм зэрэугъоинхэр якIасэп. Сэ ахэр зэIузгъэ­кIэнхэу заулэрэ сыпыхьэгъагъ. Зэгорэми сиапэрэ кIэлэ­егъа­джэу Нуриет Юсыф ­ыпхъумрэ къыздеджагъэхэмрэ Мыекъопэ къэралыгъо ­технологическэ уни­верситетым щезгъэблэгъэ­гъагъэх. Джащыгъум бэ къы­зэфэтIотэгъагъ, бэмэ талъыIэ­сыгъагъ, ау ащ ыуж зэгъо дэдэ­рэ тызэрэзэIукIагъэр. Чылэм сы­зыкIокIэ, къоджэдэсхэм саIокIэ, садэгущыIэ, адыгэ ха­бзэм тетэу хъяр зиIэхэм е къин къызыфыкъокIыгъэхэм ящагу сыдэхьэ. 

- НыбжьыкIэхэм сыди­гъокIи щысэтехыпIэ горэхэр яIэх. Уиныбжьы­кIэгъум хэт фэдэ ухъумэ пшIоигъуагъа, хэта угу анахьэу зыфакIощты­гъэр? 

- СикIэлэцIыкIугъом развед­чикхэм афэгъэхьыгъэ тхылъхэм сяджэныр лъэшэу сикIэ­сагъ. Николай Кузнецовыр ары анахьэу сыгу зыфэщэгъагъэр. Бандеровцэхэм ар зэраукIыгъэр сэркIэ тхьамыкIэгъошхо хъугъагъэ! 

- ЦIыфым шэнышIоу хэлъхэм ащыщэу анахьэу бгъэлъапIэхэрэр сыд фэдэха? 

- ЦIыфыгъэ пхэлъыныр, цы­хьэшIэгъоу ущытыныр ыкIи угу къэбзэныр ары. 

- ЦIыфэу укъэзыуцухьэхэрэм ныбджэгъу шъып­къэкIэ плъытэмэ хъун ахэта е ныбджэгъуныгъэ адыуиIэнымкIэ Iоф­шIэ­ным уахътэ къыпфигъанэрэба? 

- Сэ нэIосабэ сиI, ау ныбджэгъухэр зырызых. О тэрэзэу гу лъыптагъ - ныбджэ­гъуныгъэ адысиIэнэу, садэгу­щы­Iэнэу IофшIэным уахътэ къыс­фигъанэрэп. Арэу щыт нахь мышIэми, къысфэшъыпкъэхэр зэрэщыIэхэр сэшIэ. 

- Унэгъо кIоцIым зыгорэ щыошIа? 

- Унэгъо кIоцIым пстэури щысшIэным сыфытегъэпсыхьа­гъэми, зыкъыстырагъакIэрэп. 

- Сыд фэдэ тхылъа уза­джэхэрэр? 

- Тхылъ зэфэшъхьафмэ ся­джэ. Тарихъым, политикэм япхы­гъэ тхылъхэр сикIасэх. Бестселлер горэ, гущыIэм пае, Дэн Браун ытхыгъэр сIыгъэу загъорэ зысэгъэпсэфы. 

- IофшIэгъу ужым сы­дэу­щтэу зыбгъэпсэфыра? Тхылъеджэныр анахь тхъагъоу олъыта? 

- Ары, зыгъэпсэфыгъо анахь дэгъукIэ слъытэрэр тхылъ дэгъу седжэу зы мафэ рэхьа­тэу унэм сисыныр ары. Загъорэ рулым сыIотIысхьэшъ, къалэр къэсэчъыхьэ, псэуалъэу ашIыхэрэм сяплъы. 

- ЦIыфым ыпкъышъол псыхьэгъэным, псэукIэ тэрэз иIэным мэхьанэ­шхо раты. О сыд фэдэ еплъыкIа ащ фыуиIэр? 

- Сэ тутыни, аркъи сяшъо­рэп. Сыдигъуи спортым сыпы­лъыгъ, волейбол, теннис се­шIэщтыгъ. СипсауныгъэкIи, си­теплъэкIи зыпкъ ситыным джы­дэдэми сынаIэ тесэгъэты. 

- Ты пхъашэу ущыта? 

- Пхъашэу сыщытэу сфэIо­щтэп, ау ыкIи сышъабэп. ЗыкIи сIэ тесщаеу къыхэкIыгъэп, жа­бзэкIэ кIалэм сыгурыIоным сы­пылъ ыкIи ар къыздэхъу. 

- Пкъо е уипхъорэлъфхэм политикэм хэхьанэу аIомэ афэбдэщта? 

- Пэрыохъу сафэхъущтэп. Хэти зэрэфаеу ищыIэныгъэ егъэпсы. 

- Яхэгъэгу шIу алъэгъоу аIозэ, нэмыкI хэгъэгухэмрэ лъэпкъхэмрэ не­пэ зэрагъэпыутырэр тэрэзэп. Патриотизмэ шъып­къэкIэ сыда о плъы­тэрэр? 

- УпчIэ гъэшIэгъон къэпты­гъэр. Патриотизмэ шъыпкъэмрэ нэпцIымрэ бэрэ зэхагъэкIуакIэх, анахьэу ныбжьыкIэхэм. Ахэр зэрэзэтекIырэ лъэны­къохэри щыIэх. ЦIыф зафэр сыдигъуи ыгукIэ рэхьат. Жъалымыгъэ зезыхьэрэ, щэIагъэ зыхэмылъ, куоныр зикIэсэ цIы­фым узырихьылIэкIэ, ар патриот шъыпкъэу зэрэщымытым уицыхьэ тегъэлъ. Патриот нэп­цIыр ежь къызыхэкIыгъэ лъэпкъым рэкъэи, ау нэмыкI цIыф­хэм ялъэпкъ зэхашIэ зыкъы­зэриIэтырэр ыгукIэ фаштэрэп. Ащ фэдэ екIолIакIэм джэгъо­гъуныгъэм нэмыкI уфищэщтэп. 

Адыгэхэм уакъытегущыIэн хъумэ, щэIагъэ уиIэныр, шъырытэу ущытыныр сыдигъуи адыгагъэм изы Iахьэу зэрэщытыгъэр къыхэгъэщыгъэн фае. Сэ сишIошIыкIэ, адыгагъэм къыделъытэ зы лъэпкъым адрэ лъэпкъыр ылъытэныр, ахэм зэфагъэкIотэжьышъуныр. Ау, гу­хэкI нахь мышIэми, ­тиджырэ обществэ ащ фэныкъу. ­Адыгэм, ежь илъэпкъ щытхъузэ, нэмыкI лъэпкъыр ыушъхьакIущтэп, пыут ышIыщтэп. Лъэпкъэу къызыхэкIыгъэр ащ ыгъэ­быракъыщтэп, сыд фэдэрэ лъэпкъ къыхэкIыгъэхэми ежь илъэпкъ ынапэ тыримыхэу, зыпкъ итэу, адыгагъэм къызэрэдилъытэрэм тетэу адэ­зе­кIощт. 

- Тиджырэ обществэ цIыфыгъэ шапхъэу хэлъхэм къазэракIичырэр Iофыгъошхоу щыт. НахьышIум ылъэныкъокIэ ащ зэхъокIыныгъэ фэ­шIы­гъэным пае сыд фэдэ амала республикэм щызехьэгъэн фаеу плъытэрэр? 

- Обществэм цIыфыгъэ шапхъэу хэлъхэр къызэтегъэнэ­жьы­гъэнхэмкIэ къэралыгъом Iофэу зэшIуихыхэрэм уакъытегущы­Iэ­ным охътабэ ыхьыщт. Тэ лъэ­ныкъо зэфэшъхьафхэм, лъэгэпIэ зэфэшъхьафхэм амалхэр ащызетэхьэх. АпэрэмкIэ, цIыфым ипIун къызыщежьэрэм - уна­гъом IэпыIэгъу етыгъэным тыпылъ. ЯтIонэрэмкIэ, гъэсэны­гъэм ихэхъоныгъэ иIофыгъохэм лъэшэу тынаIэ атетэгъэты, сыда пIомэ пIуныгъэмкIэ ащ мэхьа­нэу иIэм уасэ фэшIыгъуай. ЯщэнэрэмкIэ, культурэми мэхьанэшхо етэты. ЦIыфлъэпкъым игушъхьэ гъомылэ культурэм иучреждение зэфэшъхьафхэм - дунэе художественнэ тхы­гъэхэм атехыгъэ спектаклэхэр зыщагъэуцурэ театрэхэм, сурэ­тышI цIэрыIохэм якъэгъэлъэ­гъон­хэм ыкIи нэмыкIхэм нахь бай ащэхъу. Адыгеим ис цIыф лъэпкъ пэпчъ шIоу хэлъым зэ­рэхэхъощтым тэ зэрэтфэлъэкIэу тыпылъ. 

Наркоманием ебэныжьыгъэ­ными лъэшэу тынаIэ тетэгъэты. НыбжьыкIэхэм ягъэпсэфы­гъо уахътэ гъэшIэгъонэу агъэ­кIоным, спортым ахэр пыщэ­гъэнхэм, псэукIэ тэрэз яIэным тапылъ. Ащ пае стадионхэр, ве­лотрекхэр, бассейнхэр тэ­гъэпсых. 

Iофыгъо гъэнэфагъэу зэшIо­тхыхэрэм бэрэ уакъытегущыIэн, цIыфыгъэу ахэлъыр къызэре­Iыхырэм ыкIи ащ идэгъэзы­жьын­кIэ тшIэхэрэм ягугъуи пшIын плъэкIыщт. Сыд фэдэрэ лъэныкъо пштагъэми, эконо­микэм къыщегъэжьагъэу культурэм нэсэу, зэкIэ тшIэрэр зы­тегъэпсыхьагъэр социальнэ щыIэкIэ-псэукIэ дэгъу цIыфхэм ягъэгъотыгъэныр, обществэм цIыфыгъэу хэлъыр къызэтегъэнэжьыгъэныр ары. 

- Фэйсбукым къэбарыбэ къиогъахьэ, ахэм яшIуа­гъэкIэ правительствэми, нэмыкI лъэныкъохэми къащыхъухэрэм нэIуасэ тафэхъу. УиеплъыкIэхэм къадезыгъаштэхэрэм яшIошIхэр зэбгъэшIэ­ныри гъэшIэгъон. 
Адэ о зэпхыныгъэ зы­дыуиIэ­хэм къыхаутыхэрэм уакъытегущыIэу мэхъуа? 

- Уахътэ сиIэ зыхъукIэ, за­гъорэ сакъытегущыIэ. Сэ дэ­хэкIаеу компьютерым сыхэзагъэщтыгъ. Ау технологиехэр зы чIыпIэ итыхэпышъ, ахэм ты­рягъусэу тэри зыхэдгъэ­хъон фаеу мэхъу. КъэбарлъыгъэIэс амалхэм афэдэу, социальнэ хъытыухэми непэ мэхьанэ­шхо яI. Къэралыгъо хабзэм икъулыкъухэм яофициальнэ сайт къимыхьэхэрэм е нахь гужъуа­гъэу къихьащтхэм мыщ ущя­джэн олъэкIы. Нахь къызэры­кIоу, мыофициальнэу цIыфхэм мыщ уащыдэгущыIэн олъэкIы, сэ сшъхьэкIэ обществэм еплъыкIэу иIэхэр зэзгъэшIэн­хэмкIэ, цIыфхэм нахь апэбла­гъэ сы­хъунымкIэ ахэр ама­лышIоу щытых. 

- Узышъхьасыжьы зэрэмыхъущтым, къыбготхэм уафэсакъын зэрэ­фаем афэгъэхьыгъэ гу­пшы­сэхэр бэрэ зэдэгу­щыIэгъум къыщипIо­ты­кIыгъэх. О тхьэшIошъ­хъуныгъэ уиIа? 

- Къэралыгъо политикэм ди­штэу атеизмэм зырыгъозэ­гъэхэ лъэхъаным сикIэлэ­цIы­кIугъуи, синыбжьыкIэгъуи атефагъ. Ау къуаджэхэм ­адэсхэм, сэ сиунагъуи ахэм зэу ащыщ, Тхьэр зэрэщыIэр сыдигъуи ашIошъ хъущтыгъэ. Сянэжъ чэщ­рэ ренэу Тхьэ елъэIущтыгъ. Ар сицIыкIугъо сэри зыпкъырысщагъ, ащ елъытыгъэу диным иIофыгъохэми фыщытыкIэ гъэнэфагъэ афысиIэ хъугъэ. 

- Дэхагъэм дунаир къызэтыригъэнэжьынэу классикым зэриIогъа­гъэм деогъашта? 

- Ары, Достоевскэм «Дэха­гъэм дунаир къызэтыригъэ­нэжьыщт» зэриIуагъэр тэрэзэу сэлъытэ. Ары ыкIи тыз­кIэпсэу­рэри, тызфэлажьэрэри, гъэ­псын IофшIэнхэм тызкIапы­лъыри. 

Интернет-журналэу «Къыблэ шъолъырыр». 

Адыгэ Макъ