АдыгеимкIэ къэзыгъэзэжьыгъэхэм адэлажьэрэ комиссием зэхэсыгъо иIагъ

Сирием къикIыжьыгъэ тилъэпкъэгъухэм IэпыIэгъу афэхъугъэным пае зэхащэгъэ комиссием изичэзыу зэхэсыгъо мы мафэхэм щыIагъ. Ар зэрищагъ комиссием итхьаматэу, АР-м и Премьер-министрэу КъумпIыл Мурат.

 Джащ фэдэу зэхахьэм хэлэжьагъэх АР-м ивице-пре­мьерэу Наталья Широковар, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет - Хасэм идепутатэу Мырзэ Джанбэч, Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэп­хыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет и Тхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр, IэкIыбым къикIыжьырэ тилъэпкъэгъухэр щыIэныгъэм хэгъэгъозэгъэнхэмкIэ Гупчэм ипащэу ГъукIэлI Асхьад, ведо­мствэ зэфэшъхьафхэм ялIы­кIохэу комиссием хэтхэр.

Сирием къикIыжьхи тиреспубликэ къэзыгъэзэжьыгъэ тилъэпкъэгъухэр щыIэныгъэм зэрэхэгъозэжьыхэрэм, ахэм IэпыIэгъу афэхъугъэнымкIэ Iоф­тхьабзэу зэрахьэхэрэм Шъхьэлэхъо Аскэр къатегущыIагъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, непэрэ ма­фэм ехъулIэу Сирием къикIы­жьыгъэ унэгъуи 136-рэ республикэм щэпсэу. Ахэр нэбгырэ 600 фэдиз мэхъух. Апшъэрэ еджапIэхэм ныбжьыкIэ 89-рэ ащеджэ.

Тилъэпкъэгъухэм Мыекъуапэ имызакъоу, адыгэ ­чылэхэм бэмэ загъэзагъ. Афыпсыпэ къо­джэ псэупIэр ары ахэр нахьыбэу зыщыпсэухэрэр. Непэрэ мафэм ехъулIэу ащ нэбгыри 133-рэ дэс. Хабзэм иIо­фышIэхэм ежь къэкIожьыгъэ тилъэпкъэгъухэр яIэпыIэгъухэу унэ 14 ашIыгъ, 12-мэ ачIэхьа­жьыгъахэх. Джыри уни 6 ашIы­нэу лъакъо агъэчъыгъ. Ащ нэ­мыкIэу, непэрэ мафэм ехъулIэу тилъэпкъэгъухэм униплI къащэфыгъ. Джащ фэдэу Мэфэхьаблэ чIыгу Iахьхэр бэджэндэу ащыратых. Мыекъуапэ ти­лъэпкъэгъухэм унэ 12 щызэрагъэгъотыгъ.

Сирием къикIыжьыгъэ ти­лъэпкъэгъоу къуаджэу Мамхыгъэ щыпсэухэрэм яунэ зэрэстыгъэм къызыдихьыгъэ гумэ­кIыгъохэр анахь Iофыгъо инхэм ащыщэу зэхэсыгъом къы­щаIэтыгъ. Охътэ кIэкIым къы­кIоцI унагъом ищы­кIэгъэ мылъку IэпыIэгъур ра­гъэгъотынэу Къум­пIыл Мурат къафигъэпытагъ.

Джащ фэдэу социальнэ, ме­ди­цинэ IэпыIэгъу IофшIэпIэ чIы­пIэхэр ягъэгъотыгъэнхэмкIэ, еджапIэхэм, кIэлэцIыкIу Iыгъы­пIэхэм тилъэпкъэгъухэм ясабыйхэр кIонхэмкIэ зэшIуахыгъэ Iофыгъохэм Шъхьэлэхъо Аскэр къатегущыIагъ.

- Адыгеим къэзыгъэзэжьы­гъэхэм анахь гумэкIыгъоу яIэр бзэр зэрамышIэрэр ары, - къыхигъэщыгъ ащ. - АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ мыхэм апае хэ­ушъхьафыкIыгъэ курсхэу афызэхищагъэхэр икъущтхэп, ащ тапэкIи Iоф дэшIэгъэн фае. 2015-рэ илъэсым къыщегъэжьа­гъэу «О правовом положении иностранных граждан в РФ» зыфиIорэ Федеральнэ хэбзэгъэ­уцугъэм зэхъокIыныгъэхэр фэ­хъущтых. Ащ къызэрэдилъытэ­рэмкIэ, IэкIыб къэралыгъохэм къарыкIыжьыхэрэр Урысыем щыпсэунхэм ыкIи щылэжьэнхэм пае урысыбзэ зэраIэкIэ­лъыр, хэбзэгъэуцугъэу щыIэхэр зэрашIэхэрэр къэзыушыхьатрэ тхылъ къыдахын фае.

Комиссием зэригъэнэфагъэм­кIэ, урысыбзэ зыщызэрагъэ­шIэрэ еджапIэхэу урысыбзэмкIэ къэралыгъо тестирование зы­шIыхэрэм Адыгэ къэралыгъо университетыр хагъэхьагъ. Джащ фэдэу Сирием къикIы­жьы­гъэ тилъэпкъэгъухэм Адыгэ республикэ гимназием урысыбзэ щызэрагъашIэ. Арэу щытми, апшъэрэ классхэм арыс кIэлэеджакIохэм зыкI къэралыгъо ушэтынхэм алъэныкъокIэ гумэкIыгъохэр яIэх.

АР-м и Премьер-министрэ тилъэпкъэгъухэм ясабыйхэр зыкI къэралыгъо ушэтынхэм нахь тэрэзэу афагъэхьазырынхэу къариIуагъ. ГъэрекIо нэбгы­ритIумэ урысыбзэр зэрафэмытыгъэр щысэу къыхьыгъ. Мыгъэ урысыбзэкIэ сочинение зэратхыщтым Iофыр нахь къин къе­шIы. Ар къыдалъыти, АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ зыкI ушэтынхэм афэзыгъэхьазырырэ егъэджэн тедзэхэр кIэлэеджакIохэм афызэхащагъэх. Джащ фэдэу ти­лъэпкъэгъухэм ясабыйхэр кIэ­лэцIыкIу IыгъыпIэхэм агъэкIонхэ алъэкIынымкIэ лъэшэу анаIэ атырагъэты. Мыекъопэ къэлэ администрацием иунашъокIэ мыгъэ кIэлэцIыкIуи 9-мэ чIы­пIэхэр къаратыгъэх.

Тилъэпкъэгъухэм мылъкукIэ IэпыIэгъу афэхъугъэнымкIэ Фондэу зэхащагъэм ишIогъэшхо къэкIо. АР-м и Правительствэ ащ ынаIэ лъэшэу тет. Непэрэ мафэм ехъулIэу Фондым къыугъоигъэр зэкIэ унагъохэм, студентхэм, кIэлэеджакIохэм атырагощагъ.

Тилъэпкъэгъухэм алъэны­къо­кIэ къэуцурэ гумэкIыгъохэм, щыкIагъэхэм КъумпIыл Мурат къакIэупчIагъ. Заом къыхэкIы­жьыгъэ тилъэпкъэгъухэм щыIэ­кIэ-псэукIэ тэрэз яIэным анаIэ тырагъэтын ыкIи IэпыIэгъу афэ­хъунхэ зэрэфаер къыхигъэщыгъ. АщкIэ министерствэхэм, къулыкъухэм, муниципалитетхэм, къоджэ псэупIэхэм, нэмыкIхэми яIофшIэн нахь агъэлъэшын фаеу ылъытагъ.

IэкIыбым къикIыжьырэ ти­лъэпкъэгъухэр щыIэныгъэм хэ­гъэ­гъозэжьыгъэнхэмкIэ Гупчэмрэ цIыфхэм IофшIапIэ ягъэгъо­ты­гъэ­ным­кIэ Мыекъуапэ дэт Гупчэмрэ зэзэгъыныгъэ зэда­шIы­гъэу Адыгеим къэкIожьы­гъэ­хэм IофшIапIэ ягъэгъотыгъэ­нымкIэ Iофыгъохэр зэшIуахых. Мы илъэсым ежьхэм яшIоигъо­ныгъэкIэ мыхэм нэбгырэ 18 къяолIагъ, ахэм зэ­кIэми Iоф­шIа­пIэ арагъэгъотыгъ.

Сирием къикIыжьыгъэ ти­лъэпкъэгъухэм яIахьылхэр къа­гъо­тыжьынхэмкIэ IэпыIэгъу зэрафэхъунхэ фаем Премьер-министрэм кIигъэтхъыгъ.

- Ащ шIуагъэ къызэрэпы­кIырэр дгъэунэфыгъахэ. Адыгеим щыпсэухэу зиIахьыл къэ­кIожьыгъэу зэхэзыхыхэрэр Iэ­пыIэгъу афэхъухэу бэрэ къы­хэкIы. Лъэпкъым ­зыхещэжьых, мэфэкI Iофтхьабзэхэм арагъэ­благъэх, ащыщ шъыпкъэ мэхъу­жьых. Арышъ, мыщ епхыгъэу IофшIэнхэр нахь игъэкIотыгъэу зэшIохыгъэнхэ фае, - къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.

Джащ фэдэу мэфэкI Iоф­тхьабзэхэм Сирием къикIы­жьы­гъэ ныбжьыкIэхэр нахьыбэу ахагъэлэжьэнхэу къариIуагъ. КIэухым къэкIорэ илъэсым зэ­шIуахын фае пшъэрылъхэр ко­миссием хэтхэм агъэнэфа­гъэх.

Адыгэ Макъ