Хабзэ зэрэхъугъэу, бжыхьэ къэс фольклор фестивальхэр ТIуапсэ щызэхащэх. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм къахэкIыгъэхэр славян фестивалэу «Русь многоликая», Адыгэ культурэм ифестивалэу «Шапсыгъэ итыгъэнэбзыйхэр», ермэл культурэм ифестивалэу «Дышъэ абрикос» зыфиIохэрэм ягуапэу яплъых.
Фестивальхэр зэхэзыщэхэрэм - ТIопсэ районым иадминистрациерэ лъэпкъ общественнэ организациехэмрэ афэлъэкIыщтыр зэкIэ ашIэ мэфэкIыр цIыфхэм агу къинэжьынымкIэ. Илъэс псаум къыкIоцI фестивалым зыфагъэхьазыры, Iофтхьабзэхэм зэрахагъэхъощт амалхэм яусэх.
... МэфэкIыр рагъэжьэнкIэ джыри бэ къэнагъэу цIыфхэр къэзэрэугъойхэу фежьагъэх, унагъохэм арысхэр зэгъусэхэу адыгэ культурэм ифестиваль къекIолIагъэх. ТIопсэ районым икъоджэ анахь Iудзыгъэхэми, Шъачи, Адыгейми ащыщхэр мы мафэхэм ТIуапсэ къыщызэрэугъоигъагъэх. Ахэм кIэлэцIыкIухэмрэ ныбжьыкIэхэмрэ бэу ахэтыгъэх. Районым щыпсэурэ лъэпкъхэм ятарихъ, якультурэ, яшэн-хабзэхэм нэIуасэ уафэзышIырэ къэгъэлъэгъоныр къызщызэIуахыгъэ павильонри цIыф кIуапIэу щытыгъ. Лъэпкъ орэдышъохэу тхьакIумэм къыридзэхэрэм, лъэпкъ шъуашэхэр зыщыгъ артистхэм ятеплъэ гур къыдащаещтыгъ. Ахэм фестивалым дэгъоу зыфагъэхьазырыгъэми, зэрэгумэкIхэрэр тIэкIу къахэщыщтыгъ. Фестивалэу «Шапсыгъэ итыгъэнэбзыйхэр» зыфиIорэм мызэу, мытIоу хэлэжьагъэхэр - ансамбльхэу «Зори Шапсугии» (Агуй-Шапсыгъ), «Созвездие» (КодэшъхьапI), «Золотой кинжал» (ЦIэпс), «Кавказ» (Новомихайловскэр) якъэшъуакIохэр, орэдыIохэу Нэгъуцу Щамилрэ АкIэгъу Аленэрэ (Агуй-Шапсыгъ), инструментальнэ ансамблэу «Современный Кавказ» зыфиIорэм (Агуй-Шапсыгъ) хэтхэр ахэм ахэтэлъагъох. Къуаджэу Агуяпэ щыщ орэдыIоу Нарек Саргсян, ансамбльхэу «Черкесия» (Новомихайловскэр), «Талисман» (Псыбэ), «Золотое наследие» (Агуяп) якъэшъуакIохэр апэрэу мы фестивалым хэлажьэх. Творческэ коллективхэм япащэхэри агъасэхэрэм яIоф зэрэзэпыфэщтым ыгъэгумэкIыщтыгъэх.
Фестивалыр къызэIуахи, IэгутеошхокIэ цIыфхэр къазыпэгъокIым, ныбжьыкIэхэм ягумэкI кIодыжьыгъ. Адыгэ джэгу шъыпкъэм зэрэщыщытым фэдэу фестивалым щычэфы-гъуагъ, иIэпэIэсэныгъэ хэти къыгъэлъагъо шIоигъуагъ. Анахьэу тызыгъэгушIуагъэхэр апэрэу мыщ хэлэжьагъэхэмрэ къуаджэхэу Псыбэ, Новомихайловскэм, Агуяпэ къарыкIыгъэ къэшъокIо цIыкIухэмрэ ары. Ахэм ятворчествэ тапэкIэ нахь зыкъызэIуихынэу тэгугъэ.
ТIопсэ районым ипащэу Владимир Лыбаневым фестивалэу «Шапсыгъэ итыгъэнэбзыйхэр» зыфиIорэм еплъынэу къэкIуагъэхэми, ащ хэлэжьэщтхэми шIуфэс къарихи, мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм цIыфхэр нахь зэпэблагъэ зэрашIырэр, зэгъунэгъушIу зэфыщытыкIэхэр зэрагъэпытэрэр къыIуагъ.
- ТIопсэ районыр цIыф лъэпкъыбэ зэрыс чIыпIэхэм ащыщ. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэр мамырэу, зэгурыIохэу мыщ щызэдэпсэухэу есагъэхэшъ, санкциехэм тыкъагъащтэрэп, ахэм тэ тызэрахъокIын алъэкIыщтэп, - ицыхьэ телъэу къыIуагъ ащ.
МэфэкIым ихьэкIэ лъапIэхэм - Краснодар краим иадминистрацие IэкIоцI политикэмкIэ и Департамент идиректор игуадзэу КIэрмыт Мухьдинрэ хы ШIуцIэ Iушъом щыпсэурэ шапсыгъэхэм я Адыгэ Хасэ итхьаматэу КIакIыхъу Мэджыдэрэ лъэныкъо зэфэшъхьафхэмкIэ гъэхъагъэу яIэхэм ыкIи Iофыгъоу апашъхьэ итхэм, хэбзэ Iэшъхьэтетхэмрэ цIыфхэмрэ джыдэдэм анахьэу анаIэ зытырагъэтыхэрэм къатегущыIагъэх. АщкIэ лъэныкъо шъхьаIэхэр - социальнэ-экономикэ Iофыгъохэр къуаджэхэм ащызэшIохыгъэнхэр, лъэпкъ творческэ коллективхэм, гъэсэныгъэ языгъэгъотырэ учреждениехэм, псауныгъэм икъэухъумэнрэ культурэмрэ афэгъэзэгъэ учреждениехэм, гъэзетэу «Шапсугия» зыфиIорэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэныр, лъэпкъ шэн-хабзэхэр къызэтегъэнэжьыгъэнхэр.
- Хы ШIуцIэ Iушъом Iус шапсыгъэхэм абзэ, якультурэ, яшэн-хабзэхэр къэухъумэгъэнхэмкIэ Краснодар краим ихэбзэ Iэшъхьэтетхэм афэлъэкIыщтыр зэкIэ ашIэ, - хигъэунэфыкIыгъ КIэрмыт Мухьдинэ. - Мы аужырэ илъэси 8-м къыкIоцI край администрацием бэшIагъэу районым щыпсэурэ лъэпкъым хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным пае сомэ миллион 40 фэдиз къыхигъэкIыгъ. Гъэзетэу «Шапсугия» зыфиIорэм, къуаджэхэм къащызэIуахыгъэ этнографическэ музейхэм къэралыгъо грантхэр къараты, адыгэхэр зыдэс псэупIэхэр нахь зэтегъэпсыхьагъэ мэхъух, ахэм социальнэ Iофыгъуабэ ащызэшIуахы. Апашъхьэ ит пшъэрылъхэм ягъэцэкIэнкIэ хабзэм ичIыпIэ органхэри къадеIэх.
Краснодар краим ишIушIэ фондэу «Край добра» зыфиIорэм ипащэу, каналэу «Кубань 24-рэ» зыфиIорэр зезыщэу Яна Сторожук фестивалым къыщыгущыIэзэ, ТIуапсэ дэсхэм зэрафэразэр, чIыпIэ къин ифэгъэ кIэлэцIыкIухэм яIэзэгъэным пае районым щыпсэухэрэм сомэ миллиони 10 фэдиз къызэраугъоигъэр къыIуагъ.
- ТIопсэ районыр ары сыкъызыщыхъугъэр. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зэгурыIохэу, зы бын-унэгъошхоу шапсыгъэхэм ячIыгу зэрэщызэдэпсэухэрэм лъэшэу сырэгушхо. ТапэкIи джарэущтэу щэрэт! ТичIыгу мамырныгъэ, зэгурыIоныгъэ илъыным, кIэлэцIыкIухэр узынчъэу къэтэджынхэм нахь насыпыгъэ мэхъужьа? - хигъэунэфыкIыгъ ащ.
ТIопсэ районым ипащэу Владимир Лыбаневым, районым иадминистрацие культурэмкIэ игъэIорышIапIэу Ацумыжъ Анатолий зипащэм иIофышIэхэм, къоджэ псэупIэхэм япащэхэм, предпринимательхэу Къоджэшъэо Хьамзэт, Къунэ Рэмэзан, ТIэшъу Станислав, Владимир Тарановым фестивалым изэхэщэн яIахьышхо зэрэхалъхьагъэр, Адыгеим къикIыгъэхэ орэдыIохэу Быщтэкъо Азэматрэ Нэчэс Анжеликэрэ, шоу-купэу «КъушъхьэчIэсхэр» зыфиIорэм ар къызэрагъэдэхагъэр къэIогъэн фае. А мафэм цIыфхэр пчыхьэ кIахэ охъуфэ зэхэтыгъэх, ТIуапсэ щычэфыгъуагъ.
Ныбэ Анзор.
Сурэтхэм арытхэр: ансамблэу «Зори Шапсугии» зыфиIорэр; орэдыIоу АкIэгъу Ален.
adygvoice.ru