Мыекъопэ Адыгэ Хасэм ипащэ Чундышко Заурбий
Адыгэ Республикэм охътэ гъэнэфагъэм зыщаухъумэнэу зышIоигъогъэ IэкIыб къэралыгъохэм ащыщ цIыфхэм япчъагъэ хэхъуагъ 2015 илъэсымкIэ. Мыщ фэдэ Адыгеим щыIэ цIыф зекIон IофхэмкIэ Iахьым икъэтынхэр къыщытхыгъэх «Регнум» зыфиIорэ интернет къэбар лъыгъэIэс амалым.
Ащ фэдэ цIыфхэ япчъагъэ нэбгырэ 840 ехъоу, ыкIи мы пчъагъэр ыпэ итыгъэ илъэсым икъэтынхэм ягъэпшагъэмэ % 20 нахьыбэу ары, зекIон Iахьым къызэритрэр. Егъэзыгъэу рагъэкощыкIыгъэ зыфиIорэ лъэгапIэр къаратынэу Сирием къикIыжьыгъэ нэбгырэ 80 къыкIэлъэIугъагъ.
ЗэкIэмкIи ащ фэдэ лъэгапIэм къыкIэлъэIугъэгъэ нэбгырэ 92 ащыщэу 74 ар арамытыгъэу къетхы «Регнум» къэбар къулыкъум.
Мыщ фэдэ къэтынхэр шъыпкъэм темыфэхэу къыхегъэщы Фитыныгъэ радиом игущыIэгъугъэ «Мыекъопэ Адыгэ Хасэм» ипащэу Чундышко Заурбий. Къэбарэу ежьхэм къаIэкIахьэрэмрэ унэшъошIхэм гъэунэфыгъэу къатрэ къэтынхэмрэ зэтемыфэхэу къеIо Чундышко Заурбий.
Чундышко: А къэтынхэр къыздырахыгъэхэр сэ сшIэрэп. Ау икIыжьыгъэ адыгэхэр нахьыбэ хъугъэ. ИкIыжьхэрэм, кIожьхэрэм ахэхъо нахь, зы нэбгырэ къихьажьыгъэу тэ тшIэрэп. ИкIыжьыгъэхэр Норвегием, Тыркуем кIожьыгъэхэу зэхэтхыгъэ къэбар.
Фитыныгъэ Радио: Сыд яушъхьагъоу икIыжьхэра?
Чундышко: Ушъхьагъоу яIэр зы: мыщ цIыфыр къызихьажькIэ зыгорэ къылэжьын фае. Ышхын фае, иунагъо, сабыйхэр ыIыгъышъун амал иIэн фае, зэрысын иIэн фае, лэжьапкIэ щыIэн фае. Сабыйхэр акIыгъухэу зыгорэм щыгугъхи къэкIожьыгъэх, къыздикIыжьыгъэхэм зэо-банэр щэкIо. ЦIыфыр зыщыгугъхэрэр тэ тилъэпкъкIэ нахьышIу хъурэп.
Фитыныгъэ Радио: 2016 илъэсым къэкIожьынэу фаехэм апае щыIэнэу агъэнафэрэ чIыпIэхэр зыфэдизыщтымкIэ къэбарым сыдэущтэу шъущыгъуаза?
Чундышко: ЧIыпIэхэр щыIэх ыкIи ащ ахагъэхъуагъэу аIуагъ, шъхьаем, тэ щысэу тиIэу зэрэтшIэрэмкIэ, адыгэхэр шIурышIукIэ къырагъэхьащтхэп.
***
АдыгеимкIэ цIыф зекIон Iофхэм атегъэпсыгъэхьэ Iахьым къызэритрэмкIэ, машIом зэлъикIугъэ Сирием заор къызщежьагъэм къыщиублэу ащ къикIыжьыгъэ адыгэ унэгъуи 145 Адыгеим джырэкIэ щэпсэух. Ахэр нэбгырэ 700 кIахьэхэу ары.
Адыгеим щыщ бэдаушыбэмэ къызэраIорэмкIэ, мыщ фэдэ къэтынхэм яшъыпкъапIэ джэнджэш яхэлъэу ары.
Сирием къикIыжьрэ адыгэхэр джырэкIэ къиныгъуабэмэ яутэкIэу къыхагъэщых. Ятхылъхэм ягъэпсын, зэрысыщт унэхэр, лэжьапIэхэр, ашхыщтыр зыфэпIощтхэр.
Ахэм ащыщ зырызхэр арых цIыфмэ, бэдауш, мыхьыкумэт купхэм яIэпыIэгъу агъотыгъэу хэкум ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм зыщызгъэпсэолъэшъугъэхэр.
Фитыныгъэ Радио, Щэрджэс Ларис