Мазэ I0 хъугъэ Сирием бырсырхэр зэрэщыIэр, ащ цIыф мин пчъагъэу хэкIодагъэм Адыгэхэр хэтых. Мазэ ипэкIэ Сирием щыщ Адыгэ куп лъэIу тхылъкIэ зыкъыфагъэзэгъагъ УФ ипащэхэм, Адыгэ Республикэхэм я пащэхэм ыкIи Адыгэ Хасэу щыIэхэм Адыгэ Хэкум ащэжьынхэу.
Шъыпкъэр пIощтмэ лъэIу тхылъэр къагъэхьыгъэ нэмыIоу Адыгэ Республикэм ипрезиденти, ипарламинти, Адыгэ Хасэри занкIэу лъэкIэу яIэмкIэ Iофым дэлажьэхэу аублагъ, мафитIу ипэкIэ Къэбэртае-Бэлкъар республикэм ипрезидент Къаныкъо Арсен Сирием ис Адыгэхэм зэрафэгумэкIырэр, IэпыIэгъу зэрафэхъущтыр къиIуагъ. Мыхэм янэмыкIэу Дунаем тет зэфэшъхьэф Адыгэ организациехэм зыгорэ зэрэшIэгъэн фаер къаIуагъ. КIэкIэу къатIомэ Адыгэхэр мы Iофым зэрэфэгумэкIхэрэр гъэнэфагъэ ау къыхэзыгъэщынэу сызыфаер мы Iофым икъоу Iоф дэтэшIа? Зэгъэфагъэу Iоф дэтэшIа ? мыщ фэдэ гузэжъогъумэ тыдэлэжьэнэу тыфэхьазыра ? Хьэу, икъоу Iоф датшIэрэп, хьэу, зэгъэфагъэу тыдэлажьэрэп, хьэу, гузэжьугъум тыфэхьазырып. Ар шъыпкъэ Адыгэ пстэури Сирие Адыгэхэм ехьылIагъэу зэрэгумэкIыхэрэр ау фэхьазырыхэп дэлэжьэнхэу.
Ада сыд тшIэщтыр тапэкIэ мыщ фэдэ гузэжьугъухэм тафэхьэзырыным фэшъкIэ?
Шъыпкъэм уфаемэ тэ Америкэр къычIэдыгъэщыжьын ищыкIагъэп ыкIи шъхьэгъэуз бащи пылъэп, пшIэщтыр IэшIэх, Адыгэмэ яIоф зытет фэдэ лъэпкъхэм таплъшт, ашIэрэм фэдэ къабзэу тэри тышIыщт.
Тэщ фэдэ лъэпкъэу итэкъухьыгъэу дунаем зыкуп тет, Еврейхэр, Ермэлхэр, Палстинхэрр, Курдхэр ыкIи нэмыкIхэр. Мыхэм уаплъымэ Дунае организациехэр яIэх, тыдэрэз лъэпкъым зэмылIэужьыгъо Дунае организациехэр яIэх, Политикэм дэлажьэрэ организациехэр яIэх, Экономикэм, Гузэжъугъу Iофхэм, Къэщэжьын-Къэгъэзэжьын Iофхэм. Тэри АдыгэхэмкIэ Дунае организацие заулэ тиIэнэу щыт. Мыщ ехьылIагъэу тэ АдыгэхэмкIэ хэукъоныгъэ ин тэшIы, гущыIэм фэшъ зыцIыф горэм зы Iоф гъэнэфагъэ теубытагъэу организацие зэхэтэшъугъащ зиIокIэ занкIэ нахьыбэм джэуапэу къыратырэр, сыдым фэшъ зэхэтщэн, мары Адыгэ Хасэ тиIэба аIуи паупчIы. Мы екIолIакIэр хэукъоныгъэ пакIуи делагъэ пIоми ухэукъощтэп, ада тэщ фэдэ лъэпкъхэр делэ закIэу, тэ тыакъылэу ара? Дунаем утетэу зыхъукIэ загъорэм о зыгорэм акъылгорэ ептыщт, загъорэм ори акъыл къыуатыщ, джащ фэдэ къабз лъэпкъэри, АдыгэхэмкIэ дунаем гупщысэ еттынэу тиI ыкIи тэри гупщысэ къытатнэу щыI. Ащ пае Адыгэ хасэ тиIэба пIоу ущысыщтэп, шъыпкъэ Адыгэ Хаси тиIэнэу щыт ау ащ илэжьакIэ фэмыдэу е Iоф хэушъхьэфыкIыгъэу Адыгэ организацие зэхэтщэнэу щыт, хьэу, зэхэтщэнэу пшъэрылъ къыттелъ.
Улъэпкъэу ущытмэ зы организацием Iоф пстэури ебгъэшIэн плъэкIыщтэп, зэфэшъхьэф организациехэр уиIэн фае, политкэм нахь фэщагъэхэр политика организацие хэттых, экономикэм нахь фэщагъэхэр экономика организацием хэттых, кулътурэ, природа ыкIи нэмыкIхэр.
Адыгэмэ анахь Iоф инэу яIэр лъэпкъым инахьыбэр зэрэхэхэсыр ары, хэкум исэр зэрэмакIэр ары. Лъэпкъыр итэкъухьыгъэу щытнахьмышIэми ащ кIуакIэ иIэн илъэкIыщт, дунаемкIэ лъытэныгъэ къыфащыщт ыкIи иинтерсхэр лъигъэкIотэн ылъэкIыщт ау зыгорэ къыдгурыIон фае, тэщ фэдэ лъэпкъым политика кIуакIэ, экономикэ кIуакIэ иIэми икъущтэп, физчески (демографие) кIуакIи иIэн фае.
Дунае зэхэтыкIэ практыкэм къигъэлъэгъуагъ ухэхэсэу кIуакIэ уиIэкIи икъущтэп, уихэку кIуакIэ иIэн фае. Мыр нахь къыдгурыIоным фэшъкIэ Еврейхэр яIоф зэрэщытгъэр къэсыIон. Мыхэм уахътэхэр къакIугъ илъэс шъэ пчъагъэкIэ узэкIэIэбэжьымэ кIуакIэ инхэр политикэмкIи экономикэмкIи яIэу бэрэ къыхэкIыгъ ау ахэр бэрэ нэмыкI лъэпкъхэм зэхакъутагъ, мыр Еврейхэм бэрэ къашIышIыгъ ытIанэ къагурыIуагъ дунаем ухэхэсэу кIуакIэ уиIэкIи зэримыкъущтэр, хэку уиIэн фае ыкIи ащ уикIуакIэ щызэхэулъхьэн фае.
Тэри АдыгэхэмкIэ ар къыдыгурыIон фае. Мы Iофым тэкIу игъэкIотыгъэу сыкъызыфэтегущыIэрэр мы аужьырэ илъэсхэм ДиаспорэмкIэ лъэпкъ Iофхэм нахь дэлажьэхэу аублъагъи ары, мыхэм ящыщ горэхэм мыщ фэдэ гупщысэхэр къаIоу аублагъ, Адыгэ Хэкум зи щыпшIэн плъэкIыщтэп, Урысием уигъэшIэщтэп, Адыгэ Хэгъэгухэм тыгъоныр щэкIо, зи ащыпшIэн плъэкIыщтэп, ащ пае тэ диаспорэмкIэ хэкур хэмытэу тылэжьэщт аIо, мы гупщысэр дэй дэдэу хъун илъэкIыщт Iофым тэрэзэу тыкъемыкIуалIэмэ.
Лъэпкъым уфэгумэкIэу зыхъукIэ апэрэ Iофэу щыIэ гупщысэр, тащтэу Адыгэ Хэкур нахь лъэщэу тышIыщт, зыгорэ фае фамыем укъигъэуцунэу щытэп. Чэщи мафи уегупщысэщт ыкIи удэлэжьэщт Адыгэ Хэкум нахь кIуакIэу, нахь дэгъоу хъуным фэшъкIэ. Дунаем сыдэлажьэ пIоу мыдэкIэ хэкум фэшъкIэ зи умышIэу зыхъукIэ, пшIэрэм зи къыкIэкIыщтэп. КIэкIэу пIощтмэ дунаеми удэлэжьэщт ыкIи уихэкуи удэлэжьэщт. КIуакIэу уиIэр тIу уугощыщт, зыныкъор Дунаем хэулъхьэщт адэрэ ныкъор хэкум хэулъхьэщт.
Мы тхыгъэм мыщ фэдиз Iоф къызыфыпызыгъэкIырэр мары хъухэрэр пстэумкIи тэлъэгъу, Сирием мазэ I0 хъугъэу щыбырсырэр, Ащ Адыгэ мин I00 ехъу зэрэщыпсэурэ пстэумкIи тэшIэ, ада мы мазэ I0 икIокI информацие игъэкIотыгъэу тимыIагъ. Сирием щыщхэр хэкужьым къэкIожьынхэу зэрэфаехэр сыда тымышIагъ. Ахэм официалнэу къагъэхьыфэ нэс зи тымышIэу тыщысыгъ.
Зыгорэ къин хэтэу зыхъукIэ укIонышъ учIэупчIэщт нахь, официално тхыгъэ къысыфагъэхьыгъэп пIоу ущысщтэп. ЫтIанэ къызагъэхьыкIэ Iофыр зэшъопхынэу удэлэжьэщт ау непэ тэ тэлъаIо къытфэшъушI тэIо, шъыпкъэ загъорэми улъэIощт ау ащ ипэу тэ АдыгэхэмкIэ пшIэнэу щыIэ пстэури тиIытIухэмкIэ тшIэнэу щыт. Мыщ фэдэу зыфэхъурэр Адыгэхэм мыщ фэдэ Iофхэм ядэлажьэу оганизацие тиIэпи ары, ащ фэдэ псынкIэу зэхэтщэн фае, Хэку къэщэжьын Iофыр, гузэжьогъу хэтхэм IэпыIэгъоу афэхъурэ Дунае организацие зэхэтщэнэу пшъэрылъ къыттелъ, тыда щыIэ адыгэ пшъэрылъ телъ.
Мы IофымкIэ неущ тымыIоу непэ тфежьэнэу къыттелъ, Къэгъэзэжьын-Къэщэжьын Iофым ыкIи Адыгэ цIыф къин хафэмэ IэпыIэгъу фэхъуным фэшъкIэ Дунае организацие зэхэтщэнэу щыт, мы организациер политика Iоф хэлэжьэнэу щытэп, профисионалнэу щытэу зэфэшъхьэф хэгъэгухэм ащыпсэухэрэр ыкIи Адыгэ хэкум щыпсэухэрэр хэтэу зэхэтщэнэу щыт. МыщкIэ организацием игупчъэ зыдэщыIэщтым уегупщысэн фае, сыда пIомэ, тилъэпкъ итэкъухьыгъ, нахь IэшIэхэу узэдэлэжьэным пае ыкIи нахь IэшIэхэу узэIукIэным пае, гупчъэр зыдэщыIэщтыр къекIунэу щыт. МыщкIэ анахь дэгъоу сылъытырэр Европэм гупчъэр итыныр ары, сыда пIомэ зыкIэ АдыгэхэмкIэ Европэм ущызэIукIэныр нахь IэшIэх, Европэм Дуенае организацие щызэхэпщэныр нахь IэшIэх ыкIи ущылэжьэныр нахь гупсыф. Адыгэхэр зыщыпсэурэ хэгъэгухэм бырсырхэр къащэхъу е къащыхъуныр ит, ащ пае Европэм гупчъэр итын фае, мыщ къикIырэп Европэм исхэм язакъоу зэхащэныр, мыщ дунаем тет Адыгэ пстэури хэлэжьэщтых ау къызэрытыIуагъэу гупчъэр Европэм итымэ нахьышIу, ащкIэ Германиер ары дэгъоу къекIурэр, Адыгэ мин 100 фэдиз щэпсэу.
Гунэ Нарт