Адыгэ Республикэм джырэ уахътэ пэтхъу-Iутхъум, гриппым лъэшэу зыщаушъомбгъугъ. ЦIыфэу сымаджэ хъухэрэм япчъагъэ мафэ къэс хэхъо.
Гриппыр зэпахырэ уз, ар жьым хэтэу «къекIокIы» жьыкъэщапIэхэм иягъэ арегъэкIы.
Псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ Дунэе организацием къызэритырэмкIэ, мы узыр сабыйхэм яя 3 — 5-рэ пэпчъ, ныбжь зиIэхэм яя 5 — 10-рэ пэпчъ къяузы. Нахьыбэу цIыфхэм ар къызщяутэкIырэр бжыхьэ-кIымэфэ уахътэр ары. Инфекциер псынкIэу къызпахырэр сымаджэ хъугъэр ары. Нахьыбэу гриппыр къапихыным ищынагъо зышъхьарытхэр сабый къэхъугъакIэхэр, илъэситIум нахь макIэ зыныбжьхэр ары. Ахэм анэмыкIэу мы узыр шIэхэу къызэутэкIын зылъэкIыщтхэм ащыщых сабый зышъо хэлъ бзылъфыгъэхэр, жьыкъэщэным епхыгъэ, гу-лъынтфэ уз зиIэ цIыфхэр, илъэс 65-м ехъугъэхэр.
ЦIыфым ыпкъышъол фэщ къыхэхьанымкIэ гриппыр къежьэ. Клиническэ нэшанэхэм псынкIэу цIыфым ыпкъышъол зыщаушъомбгъу.
Апэрэ сыхьат 24 — 36-м температурэр дэкIуае. Шъхьэр узэу къырегъажьэ, нэхэр бгъэупIапIэ зыхъукIи уагъэгумэкIы. Лыпцэхэр ыкIи къупшъхьэ зэрытыпIэхэр узхэу, гур къэтхьамыкIэу, цIыфыр къэжэу къырегъажьэ.
Гур къэжаоу, лъыдэкIуаер ехэу мэхъу. Сыхьат заулэкIэ пэм жьыр имыхьэу, гъушъэу, чыир лъэшэу зыгъэузырэ пскэр къежьэ. Нэужым ар нахь къэушъэбы ыкIи Iупс шъугъэр къыдэкIэу регъажьэ. Анахь шэн шъхьаIэу гриппым иIэр цIыфыр пскэ зыхъукIэ ыбгъэгу зэрэузырэр ары.
Шъугу къэжъугъэкIыжьын фае гриппыр къызэузыгъэм я 3 — 5-рэ мафэхэм инервнэ системэ зэщыкъоу зэрэригъажьэрэр. Сымаджэ хъугъэ цIыфым ышъхьэ лъэшэу мэузы, ыгу къэжао, пкъышъолым фэщ къыхэхьэ.
ЫпэкIэ зигугъу къэтшIыгъэхэр къышъоузыгъэхэу жъугъэунэфыгъэмэ, псынкIэу медицинэ IэпыIэгъу зэжъугъэгъотын фае, сыда пIомэ гриппыр тэрэзэу зымыгъэхъужькIэ, нэмыкI уз хьылъэхэр къыхэкIынхэ ылъэкIыщт.
Врачым псынкIэу (!) шъуекIуалI мыщ фэдэхэр зэшъолъэ-гъулIэжьымэ:
— Температурэр дэкIоягъэмэ;
— тэрэзэу жьы къэшъумыщэшъурэмэ, бгъэгум дэжь мэузымэ;
— шъхьэр мэуназэмэ;
— IупшIэр шхъуантIэ хъугъэмэ;
— Iупсым лъы къыхэхьэмэ;
— шъожымэ.
Гриппыр апэрэ сыхьатхэм сыда зыкIэбгъэхъужьын фаер?
Гриппыр къызэутэкIыгъэм зигъэхъужьынэу нахь псынкIэу ригъажьэмэ, узым нахь макIэу иягъэ къекIыщт. Вирусым пкъышъолыр хэзымыгъэхьэрэ Iэзэгъу уцхэм жьэу (апэрэ сыхьат 48-м къыкIоцI) цIыфыр зяшъокIэ, инфекцием зимыушъомбгъуным ахэр фэIорышIэщтых. Чэщ-мэфи 5-м къыкIоцI техьагъу зыуиIэкIэ, узыр нахь гъэхъужьыгъуае хъущт.
ПэшIорыгъэшъ IэпыIэгъоу гриппыр къызэузыгъэм рахьылIэхэрэр а узым епхыгъэхэуи емыпхыгъэхэуи мэхъу. НэмыкI уз хьылъэхэр ащ къыкIэлъымыкIонхэм фэшI а Iофтхьабзэхэр зэрахьанхэ фае. Пстэуми анахь мэхьанэ зиIэр сымаджэр цIыф жъугъэхэм ахэмытыныр, маскэ зыIуилъхьаныр ары. (Гриппыр къызэузыгъэм медицинэ IэпыIэгъур иунэ щырагъэгъотын фае).
ПэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэм ащыщэу анахь шIуагъэ къэзыхьыхэрэм вакцинэхэр ащыщых. Гриппым хэлъ инфекциехэм цIыфым ыпкъышъол зыщамыушъомбгъуным ахэр фэIорышIэх. Мы лъэхъаным агъэфедэрэ вакцинэхэм вирус «псау» ахэлъэп. Анахь щынэгъончъэхэм ыкIи шIуагъэ къэзытыхэрэм ахэр ахалъытэх.
Зызэрэбгъэхъу-жьыщтыр
Гриппым еIэзэгъэным фэшI вирусыр зыукIырэ препаратхэр агъэфедэх. (Осельмативыр, Занамивыр, Ингавириныр, Арбидолыр, нэмыкIхэри). Ахэм вирусыр зэраукIырэм имызакъоу, клиническэ мэхьанэшхуи апэрэ сыхьат 48-м къыкIоцI яI.
Сабый зышъо хэлъ бзылъфыгъэхэм гриппыр къызяузыкIэ, хьылъэ дэдэу ыгъэсымэджэнхэ ылъэкIыщт. Джащ къыхэкIэу медицинэ IэпыIэгъур апэрэ сыхьатхэм зэрагъэгъотын фае. Бзылъфыгъэ лъэрымыхьэхэр вирусым пэшIуекIорэ Iэзэгъу уцхэм яшъо мыхъунэу щытэп. Джырэ уахътэ ахэм япсауныгъэ зэрар къезымыхыщт Iэзэгъу уцхэр щыIэх.
Температурэр езыгъэхырэ Iэзэгъу уцхэм ягъэфедэн уфэсакъын фае. ПсынкIэу ар ебгъэхыным уфежьэнэу щытэп, сыда пIомэ вирусым пкъышъолыр щызыухъумэрэр а температурэу зыкъэзыIэтыгъэр ары. Гриппыр къызэузыхэрэм «Аспирин» зыфаIорэ Iэзэгъу уцыр агъэфедэ хъущтэп. Ащ сабыйхэр рагъэшъонхэр ищыкIэгъахэп, сыда пIомэ а Iэзэгъу уцым шIумрэ нервнэ системэмрэ иягъэ арегъэкIы.