Пэтхъу-Iутхъу ыкIи грипп узхэм афэгъэхьыгъэ тхыгъэ


Адыгэ Республикэм джырэ уахътэ пэтхъу-Iутхъум, гриппым лъэшэу зыщаушъомбгъугъ. ЦIыфэу сымаджэ хъухэрэм япчъагъэ мафэ къэс хэхъо.

Гриппыр зэпахырэ уз, ар жьым хэтэу «къекIокIы» жьыкъэщапIэхэм иягъэ арегъэкIы.

Псауныгъэр къэухъумэгъэнымкIэ Ду­нэе организацием къызэритырэмкIэ, мы узыр сабыйхэм яя 3 — 5-рэ пэпчъ, ныбжь зиIэхэм яя 5 — 10-рэ пэпчъ къяузы. Нахьыбэу цIыфхэм ар къыз­щяутэкIырэр бжыхьэ-кIымэфэ уахътэр ары. Инфекциер псынкIэу къызпахырэр сымаджэ хъугъэр ары. Нахьыбэу гриппыр къапихыным ищынагъо зышъхьарытхэр сабый къэхъугъакIэхэр, илъэситIум нахь макIэ зыныбжьхэр ары. Ахэм анэмыкIэу мы узыр шIэхэу къызэутэкIын зылъэкIыщтхэм ащыщых сабый зышъо хэлъ бзылъфыгъэхэр, жьыкъэщэным епхыгъэ, гу-лъынтфэ уз зиIэ цIыфхэр, илъэс 65-м ехъугъэхэр.

ЦIыфым ыпкъы­шъол фэщ къыхэ­хьа­ным­кIэ гриппыр къежьэ. Клиниче­скэ нэшанэхэм псын­кIэу цIы­фым ып­къы­шъол зыща­ушъом­бгъу.

Апэрэ сыхьат 24 — 36-м температурэр дэкIуае. Шъхьэр узэу къырегъажьэ, нэхэр бгъэ­упIапIэ зыхъукIи уагъэ­гумэкIы. Лыпцэхэр ыкIи къупшъхьэ зэрытыпIэхэр узхэу, гур къэтхьамыкIэу, цIыфыр къэжэу къырегъажьэ.

Гур къэжаоу, лъыдэкIуаер ехэу мэхъу. Сыхьат заулэкIэ пэм жьыр имыхьэу, гъушъэу, чыир лъэшэу зы­гъэузырэ пскэр къежьэ. Нэужым ар нахь къэушъэбы ыкIи Iупс шъугъэр къыдэкIэу регъажьэ. Анахь шэн шъхьаIэу гриппым иIэр цIыфыр пскэ зыхъукIэ ыбгъэгу зэрэузырэр ары.

Шъугу къэжъугъэ­кIы­жьын фае гриппыр къызэу­зыгъэм я 3 — 5-рэ мафэхэм инервнэ системэ зэщыкъоу зэрэригъажьэрэр. Сымаджэ хъугъэ цIы­фым ышъхьэ лъэшэу мэузы, ыгу къэжао, пкъы­шъолым фэщ къыхэхьэ.

ЫпэкIэ зигугъу къэт­шIыгъэхэр къышъоузыгъэ­хэу жъугъэунэфыгъэмэ, псынкIэу медицинэ Iэпы­Iэгъу зэжъугъэгъотын фае, сыда пIомэ гриппыр тэрэзэу зымы­гъэхъужькIэ, нэмыкI уз хьылъэхэр къыхэкIынхэ ылъэкIыщт.

Врачым псынкIэу (!) шъуекIуалI мыщ фэдэхэр зэшъолъэ-гъулIэжьымэ:

— Температурэр дэкIо­ягъэмэ;

— тэрэзэу жьы къэшъу­мыщэшъурэмэ, бгъэгум дэжь мэузымэ;

— шъхьэр мэуназэмэ;

— IупшIэр шхъуантIэ хъу­гъэмэ;

— Iупсым лъы къыхэхьэмэ;

— шъожымэ.

Гриппыр апэрэ сыхьатхэм сыда зыкIэбгъэхъужьын фаер?

Гриппыр къызэутэкIыгъэм зигъэхъу­жьынэу нахь псынкIэу ригъажьэмэ, узым нахь макIэу иягъэ­ къекIыщт. Вирусым пкъышъолыр хэзымыгъэхьэрэ Iэзэгъу уцхэм жьэу (апэрэ сы­хьат 48-м къыкIоцI) цIыфыр зяшъокIэ, инфекцием зимыушъом­бгъуным ахэр фэIорышIэщтых. Чэщ-мэфи 5-м къыкIоцI техьагъу зыуи­IэкIэ, узыр нахь гъэхъу­жьыгъуае хъущт.

ПэшIорыгъэшъ IэпыIэгъоу гриппыр къызэузыгъэм рахьылIэхэрэр а узым епхыгъэхэуи емыпхыгъэхэуи мэхъу. НэмыкI уз хьылъэхэр ащ къыкIэлъы­мыкIонхэм фэшI а Iофтхьабзэхэр зэрахьанхэ фае. Пстэуми анахь мэхьа­нэ зиIэр сымаджэр цIыф жъугъэхэм ахэмытыныр, маскэ зыIуилъхьаныр ары. (Гриппыр къызэузыгъэм медицинэ IэпыIэгъур иунэ щырагъэгъотын фае).

ПэшIорыгъэшъ Iофтхьабзэхэм ащыщэу анахь шIуагъэ къэзыхьыхэрэм вакцинэхэр ащыщых. Гриппым хэлъ инфекциехэм цIыфым ыпкъышъол зыщамыушъомбгъуным ахэр фэIорышIэх. Мы лъэхъаным агъэфедэрэ вакцинэхэм вирус «псау» ахэлъэп. Анахь щынэгъон­чъэхэм ыкIи шIуагъэ къэзытыхэрэм ахэр ахалъытэх.

Зызэрэбгъэхъу-жьыщтыр

Гриппым еIэзэгъэным фэшI вирусыр зыукIырэ препаратхэр агъэфедэх. (Осельмативыр, Занамивыр, Ингавириныр, Арбидолыр, нэмыкIхэри). Ахэм вирусыр зэраукIырэм имызакъоу, клиническэ мэхьанэшхуи апэрэ сыхьат 48-м къы­кIоцI яI.

Сабый зышъо хэлъ бзылъфыгъэхэм гриппыр къы­зяузыкIэ, хьылъэ дэдэу ыгъэ­сымэ­джэнхэ ылъэ­кIыщт. Джащ къы­хэ­кIэу медицинэ IэпыIэгъур апэрэ сы­хьатхэм зэра­гъэ­гъотын фае. Бзылъфы­гъэ лъэрымыхьэхэр вирусым пэшIуекIорэ Iэзэгъу уцхэм яшъо мыхъунэу щытэп. Джырэ уахътэ ахэм япсауныгъэ зэрар къезымыхыщт Iэзэгъу уцхэр щыIэх.

Температурэр езыгъэхырэ Iэ­зэгъу уцхэм ягъэфедэн уфэсакъын фае. ПсынкIэу ар ебгъэхыным уфежьэнэу щытэп, сыда пIомэ вирусым пкъышъо­лыр щызыухъу­мэрэр а температурэу зыкъэзыIэ­тыгъэр ары. Гриппыр къызэузыхэрэм «Аспирин» зыфаIорэ Iэ­зэгъу уцыр агъэфедэ хъу­щтэп. Ащ сабыйхэр рагъэшъонхэр ищы­кIэгъахэп, сыда пIомэ а Iэзэгъу уцым шIумрэ нервнэ системэмрэ иягъэ арегъэкIы.