Урысые шIэныгъэлэжьэу, академикэу Тишков Валерий зэрилъытэрэмкIэ, Къэрэщэе-Шэрджэс республикэр илъэпкъэгъухэу Сирием щыщхэм зэрафэдэгъум пае плъыр-стыр зыхэлъ Ислъам диныр зылэжьыхэрэр къэралыгъом къихьанхэ алъэкIыщт.
«Зэлъэпкъэгъу» цIэм, ащ пылъ хэбзэунашъохэм IэкIыб адыгэхэмкIэ нахь къафагъэпсынкIэ Урысыем икъихьан Iофыр, «Нацакцент» зыцIэ сайтым зэритымкIэ еIо а лIы гъэсагъэм. Ау шъыпкъэкIэ ар пштэнэу къиныкIай.
Апэрэу ащ фэплъэгъун плъэкIыщтыр – адыгэхэр зыщыпсэухэрэр Къэрэщэе-Шэджэс закъоп – Къэбэртэе-Бэлъкъарыри, Адыгеири, пэмыкI чIыпIэхэри ары. Ар уакадемикэу, цыхьэ къыпфашIэу ащ фэдэхэмкIэ къыоупчIыхэмэ, Iофым ишъыпкъапIэр пшIэн фае.
ЕтIани Къэбэртэе-Бэлъкъарымрэ Адыгеимрэ Къэрэщэе-Шэджэсымрэ шъхьафэу зыпштэхэкIэ, ахэр пчъагъэу Сирием къикIыжьыгъэ адыгэхэу ащыпсэу хъугъэхэмкIэ зызэбгъапшэкIэ, Къэрэщэе-Шэджэсыр бэкIэ анахь макIэу къычIэкIыщт.
ЗыкIынахьмакIэри гъэнэфагъэ – Къэрэщэе-Шэджэсым инахьыбэм IэнатIэхэр зыIыгъыхэр къэрэщаехэр ары, адыгэхэм ащ кIуачIэ щыряIэп. Зэтэжъугъэгъапш пчъагъэхэри, Къэбэртэе-Бэлъкъарыр – нэбгырэ 2000 фэдиз, Адыгеир – нэбгырэ 700 фэдиз, Къэрэщэе-Шэджэсыр – нэбгырэ 30 ныIэп.
Ащ фэшъхьафыри къэIогъэн фае, мы нэбгырэ пчъагъэу зигугъу тшIыгъэм ащыщэу зы нэбгыри программэу «Зэлъэпкъэгъу» зыфиIорэмкIэ къэкощыжьышъугъэп. Кавказыр ямыхэкужъэу, заом пае ашъхьи къырамыхьыжьэжьыгъэ фэдэу къашIуихьажьыгъэх. Арышъ, ащыкIи лIы еджэгъэшхор тэрэзэп.
Ау ащи хэгъэхъогъэн фаер – джы нэс къэзгъэзэжьыгъэмэ зы нэбгыри къахэфагъэп Ислам дин мыхъун лъэпкъы горэ ылэжьэу. Къахэфэни ылъэкIыщтэп, сыда зыпIокIэ, Сирием щыщ адыгэхэр зэкI пIоми хъунэу Асад икъотэгъух, ежь а къэралыгъо пащэр зыпштэкIэ, мыхъун быслъымэнхэу зыфаIорэм ябэны.
Мы 2015 илъэсым Сирием къикIыжьыхи Къэрэщае-Щэрджэсым къэкIожьыгъэхэр щыIахэхэп. ЗэфашIыпагъ гъогур. Арымэ, зэхэтэжъугъэф джы: тетыгъор Урысыем щызыIыгъхэр Тишков фэдэхэр упчIэжьэгъу зэрашIыхэрэр ара, хьауми а къэралыгъо лIышъхьэхэр ара «упчIэжьэгъумэ» жъалымагъэ щэхъу къязымыгъаIорэр?