2015-рэ илъэсым ибюджет, 2016 - 2017-рэ илъэсхэмкIэ агъэнэфагъэхэм япроект фэгъэхьыгъэ парламент едэIунхэр чъэпыогъум и 8-м Адыгэ Республикэм и Правительствэ зычIэт Унэм щыкIуагъэх. Ахэм Къэралыгъо Советым - Хасэм идепутатхэр, министрэхэм я Кабинет хэтхэр, муниципальнэ образованиехэм, къулыкъу, ведомствэ ыкIи общественнэ организацие зэфэшъхьафхэм япащэхэр, нэмыкIхэр хэлэжьагъэх. Парламент едэIунхэм тхьамэтагъор ащызэрихьагъ АР-м и Премьер-министрэу КъумпIыл Муратэ. Пшъэрылъэу яIэ пстэури къыдалъытэзэ бюджетым ипроект зэрагъэпсыгъэр, ахэм нэIуасэ афашIынхэу, яеплъыкIэхэмкIэ зэдэгощэнхэу зэрэзэхащагъэхэр, зышIоигъо пстэуми ахэм ахэлэжьэн амал зэряIэр ащ къыхигъэщыгъ.
АР-м финанс IофхэмкIэ иминистрэу Долэ Долэтбый проектым къыщыдэлъытагъэхэм къатегущыIагъ. ПэшIорыгъэшъэу къызэралъытагъэмкIэ, хахъохэр сомэ миллиардрэ миллион 257-рэ хъущт, лъэныкъо зэфэшъхьафхэм апэIуагъэхьан фаер (расходная часть) сомэ миллиард 13-рэ миллион 265-м ехъущт. 2015-рэ илъэсым ибюджет зы миллиардрэ миллиони 8-рэ къыщыкIэщт. Ащ лъапсэу фэхъущтхэми министрэр къатегущыIагъ. Къыхигъэщыгъэхэм ащыщых бюджетым епхыгъэу Iоф зышIэхэрэм ялэжьапкIэ къызэраIэтыщтыр, медицинэм, гъэсэныгъэм ялъэныкъо зэфэшъхьафхэм апэIуагъэхьащтыр нахьыбэ зэрашIыгъэр, нэмыкIхэр. Арэу щытми, аужырэ илъэсхэм зэрэхабзэу, социальнэ Iофхэм ягъэцэкIэн чIыпIэ анахь ин рагъэубытыгъ, ар бюджетым ипроцент 71-м ехъур ары, гъэсэныгъэм исистемэ сомэ миллиарди 3-рэ миллиони 109-м ехъу, псауныгъэм икъэухъумэн сомэ миллиарди 2-рэ миллион 900-м ехъу, социальнэ политикэм сомэ миллиарди 2-м ехъу, культурэм сомэ миллион 279-рэ апэIуагъэхьащт. НэмыкI лъэныкъохэри къыдалъытагъэх. Программэ зэфэшъхьаф 18-мэ япхырыщын пае сомэ миллиард 12-м ехъу къыщыдэлъытагъ.
КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмкIэ джыри щыкIагъэхэр зэрэщыIэхэр къыдалъытэзэ, ахэм яшIын пэIуагъэхьащтым Парламентым идепутатхэр къыкIэупчIагъэх. Долэ Долэтбый къызэриIуагъэмкIэ, бюджетым ар щамыгъэнэфагъ нахь мышIэми, мы илъэсым федэу къихьащтми кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм яшIын пае федеральнэ гупчэм ахъщэ къытIупщынэу къэралыгъо бюджетым къыщыдалъытэмэ, республикэм иIахьэу ащ хилъхьащтыр IэпэчIэгъэнэ фондым къыхахыщт.
- Мы Iофыгъор анахь шъхьаIэу тиIэхэм ащыщ, - къыIуагъ мыщ дэжьым АР-м и Премьер-министрэ. - Ар Iэпэдэлэл тшIырэп, лъэшэу ыуж тит, федеральнэ гупчэми лъыдгъэIэсыгъ. Арышъ, тилъэIу къытфагъэцакIэу, ахъщэ къатIупщымэ, тиIахь хэтлъхьаным тыфэхьазыр.
НэмыкI лъэныкъохэм афэгъэхьыгъэ упчIэхэри депутатхэм къатыгъэх. Нэужым Правительствэм ипащэ пстэури къызэфихьысыжьызэ, бюджет ахъщэр зыпэIухьанэу агъэнэфагъэхэм Къэралыгъо Советым - Хасэм идепутатхэр джыри зэ ахэплъэжьынхэу, къыдалъытэгъэ пстэуми анаIэ атырадзэнэу къариIуагъ. Парламент едэIунхэм язэхэщэн еплъыкIэу фыриIэр къыриIотыкIызэ, финансхэм ыкIи экономикэм япхыгъэ факультетхэм ащеджэрэ студентхэр нахьыбэу мы Iофтхьабзэм къыхагъэлэжьэнхэ фаеу зэрилъытэрэр кIигъэтхъыгъ.
КъэкIорэ илъэсхэм УФ-м ибюджет зыфэдэщтым зыщытегущыIэгъэхэ парламент едэIунхэр ФедерациемкIэ Советми джырэблагъэ щыкIуагъэх. УФ-м финанс IофхэмкIэ иминистрэ къызэриIуагъэмкIэ, IэпэчIэгъэнэ фондым къыхэхыгъэ ахъщэр амыгъэфедэнэу, ары пакIошъ, ащ джыри хагъэхъонэу ары зэрэгугъэхэрэр, бюджетым ихахъохэм пстэури къагъэлъэгъощт. ПэшIорыгъэшъэу къызэралъытагъэмкIэ, субъектхэм ябюджетхэм хахъоу афэхъурэр проценти 6,7-кIэ нахьыбэ хъущт, ау яхъарджхэри проценти 6,4-кIэ дэкIоещтых.
ХЪУТ Нэфсэт
Адыгэ Макъ