Чъэпыогъум и 16-м Къэбэртае-Бэлкъар республикэм икъэлашъхьэ Налщыч, Урыс-Адыгэ заом фэгъхьыгъэ зэхахьэ къыщызэIуахыгъ. Ар чъэпыогъум и I8 нэс кIощт. Зэхахьэм кIэщакIоу фэхъугъэр Налщыч дэт гуманитарнэ институтэр ары. Ащ шIэныгъэ-лэжь 40 нахьыбэ хэлажьэ.
Зэхахьэм шIэныгъэ-лэжьэу хэлэжьагъэхэм ащыщ КъБР щыщэу Желяби Калмыкъ. Ащ ИА Кавказ Узылым къызэрэриIуагъэмкIэ Урыс-Адыгэ заом фэгъэхьыгъэу шIэныгъэ-лэжьхэм ягузэгу зэнэкъокъоу илъыр гъэуцугъэн фае ыкIи мы заом изэхэфын зэфагъэ хэлъэу къекIолIэнхэ фае.
КъэIогъэн фае: ШIэныгъэ-лэжьхэм къызэраIорэмкIэ 1864 нэс Адыгэ хэкум къуаджэ ыкIи къалэ 5000 нахьыбэ итыгъ, ащ Адыгэ милион 2 фэдиз ащыпсэущтыгъэ. Урыс-Империем Адыгэ хэкур зыщтэ нэужьым ащ цIыф мин 50 нахь макI къинэжьыгъагъэр. Адыгэ лъэпкъым иныкъо аукIыгъ адрэ ныкъор рафыгъ. Мы хъугъэ шIагъэр Адыгэ лъэпкъым лъэпкъ гъэкIодэу ыгъэнэфагъ ыкIи Адыгэ республикэхэм япарьаментхэр, зэфэшъхьэф Адыгэ хасэу дунаем тет пстэуми Урысие-Федерацием зыфагъэзагъ Адыгэ лъэпкъ гъэкIодыр ыщтэнэу ау непэ нэс Урысием ар ыщтагъэп. 2011 илъэсым апэрэ хэгъэгоу Адыгэ лъэпкъ гъэкIодыр зищтагъэр Курджыр ары.
Мы картыр зигъэхьэзырыгъэр Хьасаныкъо Хьамид. Картыр къиздигъэкIыгъэр Адыгэ купэу Адыгэ Хэгъэгупсэхэр ары. Картэм Адыгэ къуаджэ ыкIи къалэ 500 фэдиз ит. Мыщ фэдэ картэ мы купым тIо къыдигъэкIыгъ. ТIуапсэ пресс иытыр апэрэ картэу къыдагъэкIыгъагъэр ары. АтIуанэрэ картэри тапэкIэ сайтым къидгъэуцощт. Адыгэ хэгъэгупсэхэм хэтхэм къызэраIуагъэмкIэ тапэкIэ джыри зэ ащ фэдэ картэ къыдагъэкIыщт Адыгэ къуаджэ-къалэ 500 нахьыбэ тетэу.