Сирием къикIыжьыгъэхэм афэгъэхьыгъэ зэфэхьысыжь



Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащы­псэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет и Тхьаматэ Шъхьэлэхъо Аскэр 

Сирием щыщ тилъэпкъэгъухэм Адыгеим къэкощыжьхэу заублэгъагъэр 2012-рэ илъэсым ижъоныгъокIэ мазэ къыщегъэжьагъэу ары. Анахьэу жъугъэу къызыкощыжьыгъэхэр 2012-рэ, 2013-рэ илъэсхэм яятIонэрэ кIэлъэныкъу.

Сирием IашэкIэ щызэпэуцужьхэу зырагъэжьагъэм къыщыублагъэу ащ щыщ адыгэ мин 1,1-м ехъумэ Адыгеим - ятарихъ чIыгужъ - къагъэзэ­жьыгъ. Ахэм ащыщэу нэбгырэ 603-мэ пIалъэ горэкIэ Урысые Федерацием щыпсэунхэу Iизын, нэбгырэ 421-мэ «вид на жительство» зыфаIорэ тхы­лъыр, нэбгырэ 22-мэ Урысые Федерацием игражданствэ, нэ­бгырэ 63-мэ пIалъэ горэкIэ шъхьэегъэзыпIэ аратыгъ. 2015-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м ехъулIэу ащ фэдэ пчъа­гъэхэр къэзытыгъэр Урысыем кощын IофхэмкIэ и Федеральнэ къулыкъу Адыгэ Республи­кэмкIэ и Къутам ары. Ащ нэ­мыкIэу, Адыгеим иапшъэрэ еджэпIитIумэ Сирием щыщ адыгэ кIэлэ 82-рэ ащеджэ. Тилъэпкъэгъухэм ыпкIэ хэмы­лъэу медицинэ уплъэкIунхэр арагъэкIух, пIалъэ горэкIэ Уры­сые Федерацием щыпсэун­хэм­кIэ Iизын, «вид на жительст­во» зыфаIорэ тхылъыр къара­тыным пае документэу ара­хьылIэн фаехэмкIэ ящыкIэгъэ справкэхэр ыпкIэ хэмылъэу къараты.

Адыгэ Республикэм и ЛIы­шъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан ипресс-конференциеу бэмышIэу щыIагъэм журналистхэр къыщыкIэупчIагъэх тилъэпкъэ­гъухэр республикэм зэрэригъэ­блэгъэжьыгъэхэм, тарихъ чIы­гужъым щыIакIэу илъым есэн­хэмкIэ амалхэр зэрэзэрахьэ­хэрэм афэгъэхьыгъэу.

- Сирием къикIыжьырэ ти­лъэпкъэгъухэр щыIакIэм хэгъэ­гъозэгъэнхэкIэ IэпыIэгъу афэ­хъущт республикэ комиссие Адыгеим щызэхащагъэу Iоф ешIэ. ПIалъэ горэкIэ ахэр регистрацие шIыгъэнхэм, ­уахътэ горэкIэ республикэм щы­псэ­унхэу Iизын ятыгъэным, урысыбзэ, Урысыем, Адыгеим ащы­псэурэ лъэпкъхэм ятарихъ, якультурэ, хэбзэгъэуцугъэхэм алъапсэхэр ягъэшIэгъэнхэм, ятэжъ пIашъэхэм ячIыгужъ къэзгъэзэжьыгъэхэм якIалэхэр еджа­пIэхэм, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм ягъэштэгъэнхэм, IофшIэпIэ чIы­пIэ нэкIэу щыIэхэмкIэ къэбархэр аIэкIэгъэхьэгъэнхэм, Iоф­шIэным икъэгъотынкIэ IэпыIэгъу афэхъугъэным япхыгъэ Iофы­гъохэм язэшIохынкIэ хабзэр аде­Iэу фежьагъ, - хигъэунэ­фыкIыгъ Адыгеим и ЛIышъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан. - Сири­ем къикIыжьыгъэ адыгэ уна­гъохэм ящыIакIэ тIэкIу-тIэкIузэ зэтеуцо, ахэм ащыщхэм унэхэр зэрагъэгъотыгъэх, IофшIа­пIэхэм аIухьагъэх.

Атэжъ чIыгужъым къэзгъэзэ­жьыгъэхэм бэджэндэу аштэщт унэм икъэгъотынкIэ IэпыIэгъу къафэхъух Адыгэ Республикэм икъэралыгъо учреждениеу «ЧIы­гужъым къэзгъэзэжьыгъэхэр хэз­гъэгъозэжьырэ Гупчэр», чIы­гужъым къэзгъэзэжьыгъэхэр хэзгъэгъозэжьырэ Унэр, Адыгэ Республикэм и Фондэу чIыгу­жъым къэзгъэзэжьыгъэхэм Iэ­пыIэгъу языгъэгъотырэр. Анахьэу фэныкъо унагъохэм Адыгэ Республикэм икъэралыгъо учреждениеу «ЧIыгужъым къэзгъэзэжьыгъэхэр хэзгъэгъозэ­жьырэ Гупчэм» пIалъэ горэкIэ псэупIэ ащаратыгъ. Къуаджэхэм адэт унэхэр ыпкIэ хэмы­лъэу бэджэндэу аратых.

Анахьэу IэпыIэгъу зищыкIа­гъэхэр республикэм къэкощы­жьыгъакIэхэр ары. ЧIыгужъым къэзгъэзэжьыгъэхэр хэзгъэгъо­зэжьырэ Гупчэм ахэр пIалъэ горэкIэ щыдатхэх Урысые Фе­дерацием пIалъэ горэкIэ щы­псэунхэу Iизын къаратыным ыкIи шъхьэегъэзыпIэ щагъотыным пае.

Непэ ехъулIэу хэгъэгу зэфэ­шъхьафхэм къарыкIыгъэ нэбгырэ 412-м ехъу (Сирием къи­кIыжьыгъэ адыгэ 353-р) Гупчэм щыдатхагъ хабзэмкIэ статусэу Урысые Федерацием щы­ряIэщтым иIофыгъохэм язэ­шIохын пае нэмыкI юридическэ адрес зэрагъэгъотынэу амал зэрямыIэм къыхэкIэу. ПIалъэ горэкIэ ахэр республикэм щы­псэунхэу Iизын къаратыным те­гъэпсыхьэгъэ документхэм язэхэгъэуцонкIэ Гупчэм иIо­фышIэхэр ахэм IэпыIэгъу къафэхъух.

Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащы­псэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет и Тхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр ащ фэгъэхьыгъэу къыIуатэзэ, мы лъэныкъомкIэ общественнэ организациехэм мэхьанэу яIэр хигъэунэфыкIыгъ.

- Адыгэ Республикэм иобщественнэ Фондэу чIыгужъым къэзгъэзэжьыгъэхэм IэпыIэгъу афэхъурэм 2012 - 2013-рэ илъэсхэм Адыгеим къэзгъэзэжьыгъэ унагъохэм азыныкъо нахьыбэмэ мэзищым телъыта­гъэу зыщыпсэухэрэ унэм пае бэджэндыпкIэр афитыгъ, ащкIэ цIыфхэм агу пыкIыгъэ ахъщэр къызыфигъэфедагъ. Анахьэу фэныкъо унэгъо 21-мэ етIани мэзихкIэ зыщыпсэущтхэ унэм пае бэджэндыпкIэр афитыгъ, - къыIуагъ Шъхьэлэхъо ­Аскэр.

Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащы­псэурэ тилъэпкъэгъухэм ады­ряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет къызэритыгъэмкIэ, IэкIыб къэралыгъохэм къары­кIыжьыгъэ тилъэпкъэгъухэм азы­ныкъо нахьыбэр Мыекъуа­пэ щэпсэух, адрэхэр республикэм имуниципальнэ образование зэфэшъхьафхэм (нахьыбэу Тэхъутэмыкъое районым) ащэпсэух. Урысые хэбзэгъэуцу­гъэм тетэу Тэхъутэмыкъое районымрэ Мыекъопэ районымкIэ къуаджэу Мэфэхьаблэрэ унэ зыщашIыщт чIыгу Iахьхэр ахэм къащыфыхагъэкIых.

Сирием къикIыжьыгъэ ти­лъэпкъэгъухэм унэе унэ ща­шIыным пае чIыгу Iахь 37-рэ къуаджэу Мэфэхьаблэ къащы­фыхагъэкIыгъ. Тэхъутэмыкъое районымкIэ Афыпсыпэ къо­джэ псэупIэм хэхьэрэ икъо­джиплIымэ Сирием къикIы­жьыгъэ тилъэпкъэгъуи 130-м ехъу ащэпсэу. Хабзэм ичIыпIэ къулыкъухэр, Адыгэ Хасэм хэт­хэр, чIыпIэ предпринимательхэр, общественностыр къадеIэзэ чIыгу Iахьхэу къафыхагъэ­кIыгъэхэм ищыкIэгъэ инфраструктурэр ащагъэпсыгъ, обще­ственностым, мылъку зиIэхэм ягупыкI IэпыIэгъукIэ, ежь ти­лъэпкъэгъухэм ямылъкукIэ унэ 14 агъэпсыгъ. Унихэу ашIы­щтым алъапсэ агъэчъыгъах. Ащ нэмыкIэу унэгъуищмэ ежь-ежьы­рэу унэхэр къащэфыгъэх, зы унагъом ялъэкъоцIэгъухэм унэ къыфащэфыгъ.

Сирием къикIыжьыгъэ ти­лъэпкъэгъухэр джащ фэдэу Инэм къоджэ псэупIэм, Шэу­джэн, Кощхьэблэ, Красногвардейскэ районхэм якъуаджэхэм ащэпсэух. Адыгэ Республикэм и Комитетэу чIыпIэ зыгъэIоры­шIэжьынымкIэ къулыкъухэм адэ­лажьэрэм унэ нэкIэу щыIэ пчъагъэр зэригъэшIагъ, Сирием къикIыжьыгъэ адыгэ унагъо­хэм ыпкIэ хэмылъэу ахэр аратыным бысымхэр фэхьазырых.

Тилъэпкъэгъухэм урысыбзэ ягъэшIэгъэн зэрэфаер къыда­лъытэзэ, Адыгэ Республикэм гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ 2012-рэ илъэ­сым къыщегъэжьагъэу Сирием къикIыжьыгъэ тилъэпкъэ­гъухэм урысыбзэ ягъэшIэгъэным тегъэпсыхьэгъэ курсхэр Мые­къуапэ къыщызэIуихыгъэх. Джыдэдэми ахэм Iоф ашIэ. Курсхэм мылъкоу апэIухьэрэр рес­публикэ бюджетым къыхэкIы. Джащ фэдэу урысыбзэм изэ­гъэшIэнкIэ курсхэр Тэхъутэмы­къое районымкIэ къуаджэу Пэнэхэси щызэхащэгъагъэх. 2013-рэ илъэсым Министерст­вэм Адыгеимрэ Урысыемрэ ащыпсэурэ лъэпкъхэм ятарихърэ якультурэрэ язэгъэшIэнкIэ курс заули зэхищэгъагъ.

- Гухэлъ гъэнэфагъэ зиIэ республикэ программэу «IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм зэпхыныгъэу ады­тиIэр гъэпытэгъэныр» зыфиIоу 2012 - 2016-рэ илъэсхэм ате­лъытагъэм диштэу Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ ти­лъэпкъэгъухэм адыряIэ зэ­пхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Коми­тет адыгабзэр дунэе ­проектэу «Bооk2» зыфиIорэм хигъэ­хьагъ ыпэкIэ зыщыпсэущтыгъэхэ хэ­гъэгум щагъэфедэщтыгъэ бзэм­кIэ яныдэлъфыбзэ Адыгеим къэзгъэзэжьыгъэ тилъэпкъэгъу­хэм зэрагъэшIэным пае. Джащ фэдэу урысыбзэр зызэрагъэшIэ нэуж тилъэпкъэгъухэм ясэ­нэхьаткIэ Урысыем Iоф щашIэн алъэкIыным пае IэкIыб къэра­лыгъохэм къащаратыгъэ дипломхэр Урысыем къыщыда­лъы­тэн зэралъэкIыщт шIыкIэр бзэ зэфэшъхьафхэмкIэ зэрадзэ­кIыжьыгъ, - хигъэунэфыкIыгъ Шъхьэлэхъо Аскэр.

 2002-рэ илъэсым бэдзэо­гъум и 25-м аштэгъэ Федеральнэ законэу N 115-р зы­те­тэу «IэкIыб къэралыгъохэм яцIыфхэм Урысые Федерацием правовой положениеу щы­ряIэм ехьылIагъ» зыфиIорэм фашIыгъэ зэхъокIыныгъэхэм 2015-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м къыщегъэжьагъэу кIуачIэ яIэ хъугъэ. Ахэм къащыдэ­лъы­тагъ пIалъэ горэкIэ Урысые Фе­дерацием щыпсэунхэу Iизын, «вид на жительство» зы­­фаIорэ тхылъыр къаратыным, Iоф ашIэнэу Iизын е па­тент къа­ратыным пае IэкIыб къэра­лыгъохэм яцIыфхэм уры­сы­бзэр, Урысыем изаконхэмрэ итарихърэ зэрашIэрэр къэзыгъэшъыпкъэжьырэ тхылъхэр аIэкIэлъын зэрэфаер.

Ащ фэдэ тхылъхэм ахэ­хьэх сертификатхэу, гъэсэныгъэу яIэр къэзыушыхьатырэ документхэу, аттестатхэу 1991-рэ илъэсым ыпэкIэ СССР-м хахьэ­щтыгъэ къэралыгъохэм къа­щаратыгъэхэр. Джащ фэдэу гъэсэныгъэу, IэпэIэсэныгъэу яIэр къэзыушыхьатырэ документхэу IэкIыб къэралыгъохэм яцIыфхэу Урысыем къэралыгъо кIэух аттестациер гъэхъагъэ хэлъэу щызыкIугъэхэм къаратыгъэхэри аштэх.

Адыгэ къэралыгъо университетым имеждународнэ факультет уплъэкIунхэмрэкIэ Гупчэу щызэхэщагъэм непэ сертификат къащаIахын алъэкIыщт. ШэпхъакIэхэм атетэу мыщ щы­лэ мазэм и 30-м апэрэу уплъэ­кIунхэр щызэхащагъ. Шъугу къэд­гъэкIыжьын, Адыгэ къэ­ра­­лыгъо университетым IэкIыб къэралыгъохэм яцIыфхэм яуплъэ­кIункIэ Гупчэу лъэпкъхэм язэкъошныгъэ и Урысые университет (къ. Москва) щы­зэхэщагъэм зэзэгъыныгъэ зэ­рэдишIыгъэр ыкIи а зэзэгъыныгъэм тетэу уплъэкIунхэр зэ­рэзэхащэрэр.

Урысыбзэ зымышIэхэрэм е дэеу ар зышIэхэрэм апае Адыгэ къэралыгъо университетым имеждународнэ факультет уплъэкIунхэмрэкIэ Гупчэу щызэхэщагъэм IэкIыб къэралхэм яцIыфхэм урысыбзэр зы­щызэрагъэшIэн алъэкIыщт курс­хэр къыщызэIуахыгъэх.

- Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащы­псэурэ тилъэпкъэгъухэм ады­ряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитетрэ Урысыем кощын IофхэмкIэ и Федеральнэ къулыкъу Адыгэ РеспубликэмкIэ и Къутамэрэ зэдызэхащэгъэ Iэнэ хъураем кощын Iофхэм яхьылIэгъэ хэбзэгъэуцугъэм зэхъокIыныгъэу фашIыгъэхэм ыкIи 2015-рэ илъэсым щылэ мазэм и 1-м къыщегъэжьагъэу кIуачIэ зиIэ хъугъэхэм щатегу­щыIагъэх. Iэнэ хъураем республикэ общественнэ организациехэр, лъэпкъ-культурэ объ­единениехэу республикэм щызэхэщагъэхэм ыкIи тилъэпкъэ­гъухэмрэ къихьагъэхэмрэ Iоф адэзышIэхэрэм япащэхэр къырагъэблэгъэгъагъэх, - къы­щаIуагъ Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэ­гъухэм адыряIэ зэпхыныгъэ­хэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет.

Сирием къикIыжьыгъэ адыгэ­хэм шIушIэ IэпыIэгъоу арагъэ­гъотырэм игугъу къэшIыгъэн фае. ЧIыгужъым къэзыгъэзэжьыгъэхэм IэпыIэгъу афэхъурэ общественнэ Фондэу 1997-рэ илъэсым республикэм щызэхащагъэм 2012-рэ, 2013-рэ илъэсхэм мылъкум икъэу­гъо­инкIэ Iофышхо зэшIуихыгъ. 2012 - 2013-рэ илъэс еджэгъухэм сомэ 3000 хъурэ стипендиехэу Фондым къыхэкIыхэрэр Сирием щыщ студент 62-мэ мазэ къэс аратыщтыгъ. Джащ фэдэу унэгъо 77-мэ мылъкукIэ адеIагъэх. ЗэтыгъокIэ Фондым сомэ 3000 зырыз кIэлэ­еджакIохэм аритыгъ. Спонсорхэм яахъщэкIэ Сирием къи­кIыгъэ нэбгырэ 11-р Адыгэ къэ­ралыгъо университетым иподготовительнэ курсхэм ащыра­гъэджагъэх, нэужым еджэнхэу федеральнэ квотэ ахэм къыдахын алъэкIыгъ.

Мылъкум икъэугъоинкIэ непэ Фондым СМС-IэпыIэгъур къыз­фегъэфедэ. ТапэкIэ Фондым IэкIыб къэралыгъохэу адыгэ­хэр зыщыпсэухэрэм яобщественнэ организациехэм мылъку зэраугъоирэмкIэ макъэ аригъэIугъагъ. Тыркуем щы­псэурэ адыгэхэм ахъщэу къа­гъэхьыгъэр доллари 100 зыры­зэу Сирием къикIыгъэхэу тиреспубликэ щеджэрэ студент­хэм атырагощэгъагъ. Тыркуем щыщ сатыушIэ заулэмэ сомэ мин зырыз студент 41-мэ аратыгъ. Тыркуем ис адыгэ унэгъо заулэмэ сомэ мин 90-рэ фэдиз Сирием къикIыжьыгъэ уна­гъохэм къафарагъэхьыгъ.

Адыгэ Республикэм игъэ­цэ­кIэкIо къулыкъухэм яIофышIэ­хэм ямылъкоу сомэ 1530355-рэ хъурэр 2013-рэ илъэсым ана­хьэу фэныкъогъэ унэгъо 26-мэ афызэхадзагъ.

Сирием къикIыжьыгъэ ти­лъэпкъэгъухэм мылъку афэу­гъоигъэным къыхэлэжьагъэх Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо Совет - Хасэм идепутатхэр, Краснодар краимкIэ Успенскэ районым хэхьэрэ къоджищмэ адэсхэр, ХышIуцIэ Iушъом щыпсэурэ адыгэхэр, Адыгэ Республикэм иобщест­веннэ организациеу «Адыгэ Хасэр», Тэхъутэмыкъое районым, Адыгеим инэмыкI псэупIэхэм я Адыгэ Хасэхэр, ­республикэ общественнэ организациеу «ЧIыгужъым къэзыгъэзэжьы­гъэхэр хэзыгъэгъозэжьырэ Унэр», Адыгэ Республикэм ма­мырныгъэмкIэ и Лигэ, Адыгэ Республикэм щыпсэурэ къэндзалхэм яобщественнэ организациеу «Дуслык» зыфиIорэр.

Адыгеим лэжьыгъэ ыкIи нэ­мыкI гъомылапхъэхэр къыщызыхьыжьыхэрэм Сирием къи­кIыжьыгъэ тилъэпкъэгъухэм ре­нэу яшIушIэ IэпыIэгъу алъа­гъэ­Iэсы. ГущыIэм пае, 2014-рэ илъэсым комиссием иуна­шъокIэ шIушIэ IэпыIэгъум ахэр хэлэжьагъэх. Лэжьыгъэрэ нэ­мыкI гъомылапхъэрэ къэзы­хьыжьыхэрэм Адыгэ Республикэм и Фондэу чIыгужъым къэ­зыгъэзэжьыгъэхэм IэпыIэгъу афэхъурэм хьаджыгъэ тонни 4-рэ тыгъэгъэзэ дэгъэ тонни 2,5-рэ IэкIагъэхьагъэх. Джащ фэ­дэу IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ Министерствэмрэ ащ къыфэIоры­шIэрэ учреждениехэмрэ гъомы­лапхъэхэр ыкIи унэгъо кIоцIым анахьэу щящыкIэгъэ пкъыгъо­хэр Фондым IэкIигъэхьагъэх. Мылъкоу ахэм къаугъоигъэмкIэ унэгъуи 136-мэ, Сирием къи­кIыгъэхэу республикэм иапшъэ­рэ еджапIэхэм ачIэсхэм аде­Iагъэх.

2015-рэ ИлъэсыкIэр къызихьащтым ехъулIэу анахьэу фэ­ныкъорэ унэгъо 21-мэ шIушIэ IэпыIэгъу аратыгъ. Адыгеим ха­бзэ щыхъугъ тилъэпкъэгъухэу зичIыгужъ къэзыгъэзэжьыгъэхэм якIэлэцIыкIухэр Илъэсы­кIэм тегъэпсыхьэгъэ респуб­ли­кэ шIушIэ Iофтхьабзэхэм ­къа­ра­гъэблэгъэнхэр, зыныбжь илъэс 14-м нэмысыгъэ кIэлэ­цIыкIу пстэуми илъэсыкIэ шIу­хьафтынхэр аратынхэр, ти­лъэпкъэгъухэм якIэлэцIыкIухэу Урысыем къыщыхъугъэхэм шIу­хьафтынхэр афашIынхэр.

2014-рэ илъэсым Iоныгъом и 1-м къыщегъэжьагъэу Сири­ем къикIыжьыгъэ тилъэпкъэ­гъухэм якIэлэцIыкIу 86-р республикэм иеджапIэхэм ачIэ­хьагъ. ­Адыгэ Республикэм гъэ­сэныгъэмрэ шIэ­ныгъэмрэкIэ и Министерст­вэ­рэ ­муниципальнэ хабзэм икъу­­лыкъухэмрэ еджапIэхэм ахэт тхылъеджапIэмэ яфондхэмрэ спонсорхэм ямылъкурэ къызыфагъэфедэзэ, апшъэрэ классхэм арысхэм зэрырагъэджэщт­хэ тхылъхэр аIэкIагъэхьагъэх. Илъэси 3 - 7 зыныбжь сабыйхэр кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм аштагъэх.

Къалэу Мыекъуапэ щыпсэу­хэрэм IофшIапIэ къафэгъотыгъэ­нымкIэ Гупчэм IофшIэнымкIэ рын­кэм IофшIэпIэ чIыпIэ нэкI­хэу щыщыIэхэм яхьылIэгъэ къэ­бархэр ягъэшIэгъэнхэм тегъэ­псыхьагъэу Сирием къикIыжьы­гъэ тилъэпкъэгъухэм зэIукIэ­гъуищ адыриIагъ. Джыдэдэм нэ­бгырэ 200-м ехъу псэолъэшIы­пIэхэм, производствэхэм, фэIо-фашIэхэр зыщагъэцэкIэрэ лъэныкъом, сатыум, ­общественнэ гъэшхэным, медицинэм ащэла­жьэ, культурэм фэгъэзагъэу Iоф ашIэ. Унэгъо заулэмэ унэ­гъо хъызмэтыр зэрахьэ.

Сирием къикIыжьыгъэ ти­лъэпкъэгъухэм яIахьылхэм якъэ­гъотын Адыгэ Республикэм и Комитет Iоф дешIэ. Сирием къи­кIыжьыгъэхэм адыгэ лъэ­къуацIэу ахьыхэрэр агъэнэфа­гъэх ыкIи ахэр къэбар жъугъэм иамалхэмрэ Интернет-сайтхэмрэ къарагъэхьагъэх. Республикэм ис унэгъо заулэ ялъэкъо­цIэгъухэм адеIэхэу рагъэ­жьагъ (унэм ишIынкIэ гъомылапхъэкIэ адеIэх, ыпкIэ хэмылъэу зыщы­псэущтхэ унэр араты, уна­гъом къихъухьэрэ хъярхэм къара­гъэблагъэх).

Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащы­псэурэ тилъэпкъэгъухэм ады­ряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет тилъэпкъэгъухэр щы­рагъэблагъэх. 2014-рэ илъэсым тилъэпкъэгъу нэбгыри 176-мэ Комитетым итхьаматэрэ ти­лъэп­къэгъухэм зэпхыныгъэ ады­ря­IэнымкIэ отделым ипащэрэ зафагъэзагъ. Ахэм япроцент 90-м ехъур Сирийскэ Араб Рес­публикэм къикIыжьыгъэх. Тхылъ пстэуми ахэплъагъэх. Тхылъхэм япроцент 80-м ехъумкIэ лъэIоу яIагъэхэр афагъэцэкIа­гъэх, тхылъищ щагъэзыягъ, адрэ­хэм язэхэфын ыуж итых.

- Сирием щыщхэу ренэу е уахътэ горэкIэ Мыекъуапэ, Адыгеим икъуаджэхэм ащы­псэунхэу къэкIуагъэхэм ми­грант фэдэхэу зэрямыплъыхэрэр къэ­Iогъэн фае. Комитетым изаказ­кIэ социальнэ ушэтынхэу зэха­щэгъагъэхэм ар нафэ къашIыгъ. IофшIэнымкIэ рынкэм ахэм гу­мэкIыгъо гори къыралъхьэрэп, сыда пIомэ аIухьанхэу зыфэ­мыехэ IофшIэпIэ чIыпIэ нэкIхэр ары ахэм аубытыхэрэр. Ахэм ащыщыбэмэ яIоф къызэIуахы, унэе IэпыIэгъу хъызмэтыр зэрахьэ, лъэпкъ IэрышIхэр ашIыхэ ашIоигъу, - хигъэунэфыкIыгъ Шъхьэлэхъо Аскэр.

Зэсэгъэхэ щыIакIэр къэзы­бгы­­нэгъэ, мылъкуи, IофшIапIи зышIокIодыгъэ тилъэпкъэгъухэм ятарихъ чIыгужъ къагъэзэжьы­гъэу зэрэщыпсэухэрэм агу къеIэты.

Адыгэ Макъ