Дзэгъащтэ Азэмэт. ЕгъэджакIуэ, къэпщытакIуэ. КБР Налшык.
Хэхэс Адыгэхэм зи хэку игъэзэжыну хуэмейхэм я щхьэусыгъуэр куэд мэхъу. Нэхъыщхьэр Урысейм и къэрал хабзэ ткIыйхэрами, иджыри езыхэр я хэкудыдэм къимыкIауэ зэман куэд зэрытекIам ахэр хэку гупсысэм нэхъ пэIэщIэ ищIащ.
«Нэзгъэзэжыну хуейхэр ди нэ ди псэщ» жи хэкурыс егъэджакIуэ Дзэгъащтэ Азамэт. Мис а упщIэхэмкIэ Хуитыныгъэ радиом и микрофоныр хуэтшиящ Дзэгъащтэ Азэмэт.
Дзэгъащтэ Азэмэт: « Нэдгъэзэжащэрэт жызыIэ дэтхэнэми къэзыгъэзэжа щыIэщ щапхъэ зытрахын цIыху щыIэхэщ. Аыбхэм деплъыу дэри нэдгъэзэжащэрэт жаIэу щытым дигущ ди псэщ ауэ ди Iуэхур мыбдеж щызэтеуващ мыбыкIэ жаIэм щхьэхуэщ. Ар зэрыщытыр уэ укъызыщыхъуа, уи къэухьым уи дуней тетыкIэм уи лэжьыгъэм зыщипсыхьа щIыпIэр къэбгъанэу мыбдеж сису щытащ жыпIэу укIуэжыныр ар тыншкъым. Ар хъунут илъэс 20-30 фIэкI дэмыкIауэ щытам а къэкIуа дыдэхэр кIуэжыну.
Абы къикIахэм къыдэкIуэтея щIэблитI, щIэблищ хъуащ. Дэтхэнэ зы къэралыми езым и хабзэ иIэжщ. Иужьырей зэманым куэд къекIуэкIащ, мыбдеж лъапсэм щикIакIэ, къагъэзэжынум и Iуэхур нэхъ тынш тщIынщ жаIэри. Ауэ Урыс къэралым жиIэр сыт, уи паспортым уэ у тыркущ жери иту аращи уэ хамэ къэралым ури цIыхуу укъелъытэ абы. Ар Адыгэм абдеж къигупсысакъым, ар къэралышхуэм и хабзэхэм щыщщ.
Тыркум ущихьэкIи, Тыркум сыпсэуну сыкъакIуэу щытымэ ари апхуэдэщ. Уэчил, Юрист жыпIэми нэхъыбэр зэлэжьыр аращ, ар нэхъ тынш тхуэщIынупIэрэ жаIэри, абыкIэ лэжьыгъэ щхьэхуэхэр ирагъэкIуэкI зэхуэсырэ тепсэлъыхьу хэкIыпIэ гуэр къалъыхъуэу щытщ. Апхуэдэ лэжьыгъэ зэрекIуэкIым сыщыгъуазэщ. Нало Заур и новеллэхэм щыжиIауэ щытащ,’Адыгэм у хьэщIэ нэужьымэ сытыри къыпхуащIэнущ, ауэ ящыщ ухъуамэ зыри укъырадзэжынукъым.’ НэкIуэжауэ зи дэфтэркIэ тэмэму нэтIысыжахэм, ахэр япэдыдэ гъуэгур къыщэзэIуахахэм нэкIуэжахэращи, хъарзынэдыдэу я Iуэхуи къызэIуахауэ, я бизниси къызэIуахауэ щопсэуфхэр.
СызэрыщыгъуазэмкIэ абы апхуэдэ гугъуехь къомыр къапэщылъырэ пэтыми ныздэкIэужа Урысей къэралыми и хабзэм емыбакъуэу, къызэтрамыкъутэу ныхэтIысхьэжауэ щытщ. Ар Урысейм идежкIи фIыщ, абы налогыр хетыкIыри иретыр и Iуэхур нэхъ докIыр мыткIэ накIуэхэми бзэ и лъэныкуъэкIэ тIэкIу гугъу зырагъэхьыу щытыми. Уэ езым дэни сом къыщыпхуэлэжьынущ ауэ уи хэку уимысыжым а гурыщIэм сыт щыгъуи уи Iыгъыу щытымэ, ар гугъудыдэу къысщохъур сэ.
***
Зи хэку згъэзэжыну хуейхэм нэхъыбэм я проблемэр экономикаращ. Я хэкум иджыпсту апхуэдэ проблемэшхуэ зэрыщыIэм къыхэкIкIэ.
Емуз Баязыт, Хуитыныгъэ радио, Тюркие