Адыгеим ит къуаджэу Козэт щыпсэухэрэр езэгъхэрэп ащ рекIокIрэ псыхъоу Пшызэ инэпкъ Iулъ чIыгухэр зэрэщащэхэрэмкIэ,унакIэхэр зэрэщашIхэрэмкIэ. Къоджэдэсхэмрэ экологхэмрэ зэралъытэрэмкIэ, унэшIыным къыздихьынэу агъэнафэрэ псыхъокъыдэкIыным пэрыохъу фэхъурэ гъэпытапIэхэр Iуахыныр ары. Мыщ къыхэкIэу ощхышхо къещхэу, е ос жъун къэхъумэ, псыхъоу Пшызэ игъунэхэм къадэкIышъущт, ащ пэIулъ къуаджэу Козэт псым тырихышъущт. ЕтIани цIыфмэ псыхъом екIолIэнхэ фимытыжьхэу зэрэхъущтхэм, псыхъом екIолIапIэ зэримыIэжьыщтым адыгэ къуаджэу Козэт щыпсэухэрэр егъэгумэкIых.
Экологхэмэ яшIуагъэкIэ Iофыр къычIэугъ. ДжырэкIэ ахэмэ аугъои къоджэдэс кIэтхэжьыныгъэхэр. Ахэр зычIэтхэгъэщт фэгъэзэныгъэр фырагъэхьыщт УрысыемкIэ щыIэ цIыф фитыныгъэ ухъумэнхэм адэлажьэрэ купым. ГъэпытапIэ Iухыным къыхэкIэу оми, цIыфхэми зэрарышхо къазэрэфихьышъущтыр къыщхагъэщыгъ мы упчIэм фэгъэхьыгъэу къоджэдэсмэ зэIукIэгъоу къэлэ гъэIорышIапIэм хэтхэм адыряIагъэм. ЧIыгухэр ащэнымкIэ изын зытыгъэр чIыпIэ IэнэтIэIыгъмэ къыхагъэщыгъуае, ау ахэмэ яIоф хэмылъэу Iофыр зэрэмыхъугъэм яцыхьэ телъэу цIыфыбэмэ къаIо.
Къуаджэу Козэт фэшъхьафэу псэупIэхэу Яблоновскэм, Новэм пэгъунэгъу нэпкъхэм джаущтэуи унакIэхэр дагъэуцонхэу чIыгухэр къашIыхьагъэх. Тэри тикъуаджи ащ фэдэу унэхэр Пшызэ псыIушъом IуашIыхьанхэр ягухэлъхэу къэкIуагъэх, еIо Фитыныгъэ радиом игущыIэгъугъэ ПсыIушъо Аминэт. Ау эколог щынагъоу псыкъиуныр къызэрыхъушъущтым пае унэу ашIыгъэхэр зэкIэ дахыжьынэу мы чIыпIэхэм ахэр дэзышIыхьагъэхэм афаIопщыгъ, къеIуатэ Аминэт. ПсыIушъо Аминэт ары мы Iофым гъунэ лъафыным икIэщэкIуагъэр. Темыр КавказымкIэ щыIэ Эколог Вахтэм ащ лъэIу ытхыгъ псыхъоу Пшызэ инэпкъхэм щашI ашIоигъохэмкIэ Iофыр зэхафынэу, ащ омкIэ, цIыфхэмкIэ зэрарэу къахьын алъэкIыщтыр цIыфмэ арагъэшIэнымкIэ IэпыIэгъу экологхэр къыфэхъунхэу.
Мы чIыпIэхэр къагъэпсэолъэнэу ыуж зыкIихьагъэхэр, Фитыныгъэ радиом игущыIэгъугъэ ПсыIушъо Аминэт къызэриIуатэрэмкIэ, ахэр къалэу Краснодар пэблэгъэ дэдэхэшъ ары. Пшызэ шъолъырым икъэлэ шъхьаI такъикъ I5 ку псынкIэмкIэ унэсышъущт. Ащ ехъоу Iэгъо-благъом сабыйIыгъыпIи гурыт еджапIи щыI. Мы чIыгухэр зыщэхэрэмкIэ федэ зэрэхэлъри къоджэдэсмэ аушъэфрэп. ГущыIэм пае, ПсыIушъо Аминэт интернетым къызэрэщигъотыгъэмкIэ, зы гектар ныкъом сомэ миллион II ыуас. Мы чIыгухэр зэращэхэрэмкIэ интернетым мэкъэгъэIухэр итых. Аминэт илъэс 30 хъугъэу къалэу Краснодар дэс. Ау къуаджэу Козэт илIакъо илъэси I50 щэпсэу, игупсэхэр, иIахьылхэр, иныбджэгъухэр чылэм дэсых. Ащ ятэ икъэ дэлъ, еIо бзылъфыгъэм.
ПсыIушъо Аминэт: Иягъэ къыхэкIын ылъэкIыщт гъэпытапIэр Iуахмэ. Ощх ин къещхмэ Пшызэ псыр дизы мэхъу. Псыр къыдэкIын, чылэр ыхьын ылъэкIыщт. ПсыIушъом унэхэр IуашIыхьэмэ нэпкъым уекIолIэжьышъущтэп. Ащ Iут мэзри раупкIмэ, цIыфмэ зызщагъэпсэфын щыIэщтэп. Ащ фэдэу чIыгухэр щэгъэнхэмкIэ изын къэзытыгъэм ылъапсэр джыри тфыгъэп, араучылэм дэс Iэшъхьэтетхэр, Тэхъутэмыкъуае зыIэ илъыр, чIыгухэр чэзыум хэзгъэуцорэ Iахьым щылажьэхэрэ горэхэр арыхэ нахь нэмыкIышъущтэп. Мары интернетым узихьэкIэ чIыгухэр зэращагъи, уасэри сыди зэкIэ къэбгъотын плъэкIыщт.
Къуаджэу Козэт щыIэ«Нахьыжъхэм Язэфэс»зыфиIорэ купым ипащэ игуадзэу ЛIышэ Нурбий тыщигъэгъозагъ мы IофымкIэ ежьым еплъыкIэу иIэм.
ЛIышэ Нурбий: ГъэпытапIэр зэпыратIыкIыгъ. Пшызэ къыздэкIкIэ къуаджэхэр ыхьын ылъэкIыщт. Совет Хабзэм игъом джаущтэу мэз цIыкIоу ащ пэгъунэгъум дээжь къыIуиути, псыр къыдэкIи, етIанэ агъэтэрэзыжьгъагъ гъэпытапIэр.ЯтIонэрэ гъэпытапIи агъэпсгъагъ.
Фитыныгъэ радиом игущыIэгъугъэ къоджэдэсэу ЛIышэ Нурбий къызэриIорэмкIэ, псыхъо гъэпытапIэм унэмысрэ джыри унэхэр щыпшIышъущтых, ау ащ ыкIыб – уфитэп. Псыхъоу Пшызэ илъэсищым щыщэу тIум игъунэхэм къадэкIышъу, еIо Нурбий. Арышъ, гъэпытапIэу стратег мэхьанэ зиIэр Iупхыныр уфитэп, еIо ащ.
Адыгеим ит къуаджэу Козэт Iулъ псхъыоу Пшызэ исэмэгубгъу. Ар къалэу Краснодар пэIут. ДжырэкIэ чылэм нэбгырэ мини 2 фэдиз щэпсэу.
Фитыныгъэ радиом пае, Щэрджэс Ларис