«Иджырей адыгэ хьэгъуэлIыгъуэр ещхьыжкъым ипэрейм зэрекIуэкIыу щытам»


ХьэгъуэлIыгъуэр ипэ лъэхъэнэм зэхэхауэ адыгэм иригъэкIуэкIыу щытащ. Абы пыщIат хабзэ щхьэхуэхэр, абы ящыщт пщыхьэщхьэ къэс зым хуэгъэзауэ гуфIэгъуэр екIуэкIыныр. Иджы лъэхъэнэм Къэбэрдей-Балъкъэрым ирагъэкIуэкI хьэгъуэлIыгъуэр зы пшыхьым зыфIагъэкIри йожьэж, жаIэр нэхъыжьхэм. 

Ипэ лъэхъэнэм адыгэм и хьэгъуэлIыгъуэр жэщибл махуибл жыхуаIэу ирагъэкIуэкIыу щытащ. ГуфIэгъуэр къызэрыхъуу абы щегъэжьауэ пшыхь къэскIэ зэхэхауэ екIуэкIхэрт.

Псалъэм щхьэкIэ, зы пшыхьыр нэчыхьытхт, къыкIэлъыкIуэр щыгъын хьыж, адрейр унэишэ, жэуэрэ апхуэдэу гуэшауэ.

Иджы апхуэдэу зэхэхауэ къемыкIуэкIыжыу щхьэж зэрыхуейм хуэдэу зэрыригъэкIуэкIыр и жагъуэу къыхагъэщ нэхъыжьхэми.

Къэбэрдей-Балъкъэрым щыщ КIуэракIуэ Лелэ илъэсищэм хыхьащ.  Ар игъащIэ лъандэрэ пшынауэу хьэгъуэлIыгъуэхэм ирагъэблагъэ.

КъызэриIуатэжымкIэ, ипэм щыгъуэ хьэгъуэлIыгъуэр куэдкIэ нэхъ дахэу, нэхъ нэмыс нэхъ хабзэ къыхэдыурэ екIуэлIэхэт, иджы хуэдэ зэхэвэ зэхэзэрыхьа щыIэтэкъым жи.

«Сытыт нэхъ дахэр жыпIэмэ, цIыхухэм яку дэлъ нэмысымрэ пщIэмрэт.  Апщыгъуэ цIыхухъухэми бзылъхугъэхэми, щIалэгъуалэми псоми я увыпIэ яIэжт, иджы псори зэхэтыу къокIуэкIхэр. Пщыхьэхьэ къэс хэхауэ цIэ иIэжыу цIыхур здэкIуэр ящIэжыу щытт. Иджы псори зы пшыхьым зэфIагъэкIри йожьэж, хуэщIа къыхуэщIари арщ япэ ирагъэщ» - жеIэр.

Гукъинэжт удж пыхум щIалэгъуалэр къызэрызэдэфэр арат нэхъыбэу щызэрыцIыхур жиIэу. Ипэм щыгъуэ цIыхухэм яIэ фIыгъуэ тIэкIур яIэтыу щытамэ, иджы адрейхэм зыкъыкIэрамыгъэхун папщIэ щIыхуэхэр къащтэурэ Iуэхур дагъэкI, ар яхуэмыпшыныжыу псалъэмакъ зиIэм яхэтщ нанэм и псалъэмкIэ.

Езыр шыгукIэ яхьауэ жеIэж,  арат жи а зэманым къекIуэкIыр. Нэмысымрэ хабзэмрэ, фIэкIа  мобыхэ сыт къащэхуа, сыт щыгъыныу кърагъэхьэжа, благъэм дапхуэдиз къахуищIа жэуэ аращ иджыпсьу псори ипэу зыщIэупщIэр, ипэм зэхущытыкIэрат зытегъэщIар жиIэу къыхегъэщ нанэ Лелэ. Иджы благъэ дыдэмэ сом мини 10 нэхъ мащIэрами умыхьмэ, е абы къыщIэкI хэпшып лъапIэ яхуомыхьмэ, ардыгъуэ укъалъыьэнукъым, зыри къоплъ0ынукъым, укъулейсызми къэбгъуэтыу  хуэпщIэн хуейщ, ауэ къоплъын папщIэ. Мылъкум хуабжьэу дихьэха дунейщ жеIэр нанэм.

Ипэ лъэхъэнэм зэхэхауэ пшыхь къэс и хабзэр иIыгъыжыу екIуэкIыу щыта хьэгъуэлIыгъуэр зы пшыхьым иджф дагъэкIмэ дауикI ар псынщIэу зэфIагъэкIыу аращи а зэман аIэщIым пхуигъэзэгъэнукъым хабзэу гуфIэгъуэм къыдекIуэкIыу щытар, аращи иджы екIуэкIа хьэгъуэлIыгъуэм ипэрейм хэлъам хуэдэу къыээнэжар мащIэщи ар жагъуэ мэхъур жиIащ нанэм. Iэнэм тралъхьэным и гугъу зэрищIамкIэ, ипэм къаIэтыр псор  адыгэ шхыныгъуэхэрат, иджы  куэд кърагъажьэри лъыпсейуэ Iуэхур ирагъэкIуэкI.

Адыгэм нэхъыбэу хьэгъуэлIыгъуэ щригъэкIуэкIыр бжьыхьэрат, гъавэхэр Iуахыжауэ лэжьыгъэшхуэ пщIэн хуейуэ щымыIэжыу, псори яIэу, иджы хопхъуэри къашэ докIуэхэр хуэмыхьэзыруи лэжьыгъэ зыри тэмэму ямыIэ я адэ анэхэм гугъуехь пылъыу щIыхуэхэр ирагъэпшын, ипэм апхуэдэхэр зэикI къекIуэкIакъым жиIащ нанэм.

Къэнщауэ Маринэ, Хуитыныгъэ Радио