- Азмэт, илъэситIум ехъугъ районым ипащэу узыщытыр. А уахътэм изэфэхьысыжьхэр пшIыхэмэ, сыда анахьэу къыхэбгъэщын плъэкIыщтыр?
- Районым хэхъоныгъэхэр хэпшIыкIэу ешIых, ау ар сэ мы IэнатIэм сызэрэIутым изакъоу епхыгъэу сIон слъэкIыщтэп. Ащ фэIорышIэрэ шIогъабэ къыхэбгъэщын плъэкIыщт. Арэу щытми, чыжьэу сызэкIэмыIабэу, аужырэ илъэситIур къызэфэсхьысыжьын. Предприятиехэм зызэраушъомбгъурэм, цIыфэу Iоф ащызышIэхэрэм япчъагъэ зэрэхагъахъорэм, хэбзэIахьэу къатырэр нахьыбэ зэрэхъугъэм яшIуагъэкIэ, 2012-рэ илъэсым егъэпшагъэмэ, проценти 108-кIэ нахьыбэу районым изэхэт бюджет хахъо ышIыгъ. Бюджетым хахъомэ, зэшIопхышъурэри нахьыб. Лъэныкъо пстэури къызэлъедгъэубытызэ щыкIэгъабэ дэгъэзыжьыгъэ хъугъэ, объектыкIэхэр тшIыгъэх ыкIи ттIупщыгъэх, жъыхэми гъэцэкIэжьынхэр ятшIылIагъэх. Къэралыгъом исубъект пстэуми афэдэу, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэмкIэ Iофыгъохэр тиIагъэх, нэбгырэ 1778-рэ чэзыум хэтыгъ. Ахэр дэдгъэзыжьынхэм фэшI къуаджэу Козэт, поселкэу Яблоновскэм IыгъыпIакIэхэр къащызэIутхыгъэх, жъыхэм группэхэр ащызэхэтщагъэх. Арэу щытми, джыри а Iофыр зэтедгъэуцуагъэу пIон плъэкIыщтэп, Инэмрэ Яблоновскэмрэ нэбгырэ 240-мэ ателъытагъэхэу IыгъыпIэхэр ащыдгъэуцунхэ фае. Ахэм апае чIыгу Iахьхэр дгъэнэфагъэх. НэмыкIэу культурэм, медицинэм, социальнэ лъэныкъом япхыгъэуи зэшIотхыгъэр макIэп, а зэпстэури хэзыгъэ имыIэу къэпIон плъэкIыщтэп, ищыкIагъэуи слъытэрэп. ЦIыфэу районым исхэм алъэгъу, зэхашIэ.
- Сыда анахьэу бюджетым хахъо езыгъэшIырэр?
- Предприятиеу итыр нахьыбэ хъугъэ, ахэм заушъомбгъу, цIыфэу ащылажьэхэрэм япчъагъэ хагъахъо, лэжьапкIэр къаIэты, хэбзэIахьэу къатырэр нахьыбэ мэхъу. Анахьыбэу бюджетым къыхэзылъхьэхэрэр «ИКЕА МОС», «Новые технологии», «Юг-Авто», «Пластиктрейд», «Ашан», «Метро Кэш энд Керри», «Автоцентр «Юг-Авто», «Юг-Авто-Плюс», «АНТЦ по рису», «Компаньон» зыфиIохэрэр ары, нэмыкIхэми ацIэ къепIон плъэкIыщт. Джащ фэдэу промышленностым изегъэушъомбгъун зиIахьышхо хэзышIыхьагъэхэм ащыщых хъызмэтшIапIэхэу «Формика-Юг», «Силган метал Пэканджинг», «ДомБытХим», «МебелышI фабрикэу «Ивна», «Урал-Юг-Пласт» зыфиIохэрэр, гъэучъыIэлъэ комбинатэу «Западнэр». ПстэумкIи иными, гурытыми, цIыкIуми, предприятие 44-рэ промышленностым щылажьэу районым непэ ит.
- ПсэолъэшIынми лъэшэу районым зызэрэщиушъомбгъурэр нэрылъэгъу.
- ПсэолъэшI организацие 47-рэ зэкIэмкIи районым непэ Iоф щызышIэрэр. ПсэупIэу къашIырэр зэкIэри ежьхэм ямылъку зэрагъэуцурэр. ПэшIорыгъэшъ прогнозхэр проценти 101-у мы лъэныкъомкIэ гъэцэкIагъэхэ хъугъэх. Ащ зишIушIагъэ хэлъхэм ащыщых «СМУ «Капстрой», «Компаньон», «Строймонтаж-2» зыфиIохэрэр, «Механизированнэ колоннэр», нэмыкIхэр. 2012-рэ илъэсым псэупIэу квадратнэ метрэ мин 34-м ехъу, 2013-рэ илъэсым квадратнэ метрэ мин 31-м шIокIэу, мы илъэсым имэзи 9 къыкIоцI мин 35-м ехъу ашIи атIупщыгъ. Джащ фэдэу псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым зэхъокIыныгъэхэр фэшIыгъэнхэм фэгъэхьыгъэ программэм къыдыхэлъытагъэу районым иIахьэу хилъхьан фаер илъэс къэс тэгъэцакIэ.
- Азмэт, Адыгеим имуниципальнэ образованиехэр пштэхэмэ, Тэхъутэмыкъое районыр инвесторхэмкIэ анахь хъопсагъу ыкIи аужырэ илъэсхэм къихьагъэр макIэп...
- Ары, зэкIэ инвестиционнэ проектэу щыIэныгъэм щыпхырыщыгъэ хъугъэхэм яшIуагъэкIэ 2012-рэ илъэсым сомэ миллиарди 2-рэ миллион 302-м ехъу, 2013-рэми сомэ миллиарди 2-рэ миллион 309-м шIокIэу, ыкIи мы илъэсым имэзи 9 къыкIоцI сомэ миллиардрэ миллиони 122-м ехъу районым къыхэлъхьагъэ хъугъэ. Ащ имызакъоу, IофшIэпIэ чIыпIэ мини 6 фэдиз къатыгъ.
- Джыри сыд инвестиционнэ площадкэха жъугъэхьазырыгъэхэр?
- Непэрэ мафэмкIэ республикэм изегъэушъомбгъун фэгъэпсыгъэ комплекснэ планым игъэцэкIэн тыхэлэжьэнэу инвестиционнэ проекти 2 дгъэхьазыри къэттыгъ. Ахэр чIыдагъэм дэлэжьэнэу комплексышхомрэ гъэучъыIалъэхэр, анахьэу «горизонтальнэ морозильнэ камер» зыфаIорэм фэдэхэр, къэзышIыщт заводымрэ. Комплексышхор Щынджые къоджэ псэупIэм щагъэуцущт, зэфэшIыгъэ Iахьзэхэлъ обществэу «Антей» зыфиIорэр ары ар зигухэлъыр, объектыр зэшIэу ашIыщтэп, игъорыгъоу агъэуцущт, сомэ миллиард 30 зэкIэмкIи пэIуагъэхьанэу къалъытагъ. ПэшIорыгъэшъэу зэрагъэнэфагъэмкIэ, хэбзэIахьэу сомэ миллион 500 илъэсым къыкIоцI бюджетым къыхилъхьанэу кIуачIэ иIэщт. Адрэ заводэу зигугъу къэсшIыгъэр поселкэу Инэм щашIыщт, пшъэдэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Новатэк» зыфиIорэр ары зигухэлъыр, сомэ миллион 350-рэ проектым тефэщт. ПэшIорыгъэшъэу къызэралъытагъэмкIэ, сомэ миллион 40 фэдиз илъэсым къыкIоцI бюджетым хэбзэIахь къыхилъхьаным фэгъэпсыгъэщт.
- Сыда адэ непэ Iофыгъо шъхьаIэу шъуздэлэжьэн фаеу шъуиIэр?
- Районым экономическэу зеушъомбгъу нахь мышIэми, тэ ткIуачIэ къымыхьын Iофыгъохэр тэри тиIэх. ГущыIэм пае, къуаджэу Бжыхьэкъоежъым еджэпIакIэ щыдгъэуцун фае, поселкэу Новый зыфиIорэм дэт кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм игъэцэкIэжьын, спортым епхыгъэ объектэу шIокI имыIэу тищыкIагъэхэр IэпыIэгъу къытамытымэ тэ тизакъоу тфэшIыщтхэп, нэмыкI пэрыохъухэри тиIэх. Арэу щытми, тытхьаусыхэрэп, тапэкIи районыр ыпэкIэ лъыкIотэным, хэхъоныгъэ инхэр ышIынхэм, цIыфхэр непэрэ лъэхъаным диштэу псэунхэм амалэу тиIэмкIэ тафэбэнэщт.
- Шъуигухэлъхэр къыжъудэхъунхэу шъуфэтэIо.
- Тхьашъуегъэпсэу.
ДэгущыIагъэр
ХЪУТ Нэфсэт
Сурэтым итыр: Тэхъутэмыкъое район администрацием ипащэу Шъхьэлэхъо Азмэт.
Адыгэ Макъ
ТIуапсэ Пресс