Адыгэ республикэм и парламент Краснодар псы­IыгъыпIэм иIоф тегущыIагъ


АР-м и Къэралыгъо Совет - Хасэм , мэлылъфэгъум и 29-м, зичэзыу зэхэсыгъо иIагъ. Ащ хэлэжьагъэх АР-м и ЛIышъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан, Премьер-министрэу КъумпIыл Мурат, УФ-м и Къэралыгъо Думэ идепутатэу Натхъо Разыет, АР-м и Апшъэрэ Хьыкум и Тхьаматэу Трэхъо Аслъан, АР-м ипрокурор шъхьаIэу Василий Пословскэр, Конституционнэ Хьыкумым и Тхьаматэу ЛIыхьэтыкъо Аскэр, нэмыкIхэр.

Парламентым изэхэсыгъо щытегущы­Iэнхэу Iофыгъо 18 щагъэнэфэгъагъ. Апэу ыкIи анахь игъэкIотыгъэу Краснодар псы­IыгъыпIэм епхыгъэ Iофхэм атегущы­Iагъэх. «Правительственнэ сыхьатым» ар къыдыхэлъытэгъагъ. ПсыIыгъыпIэу 1975-рэ илъэсым агъэпсыгъэм ыпкъ къикIыкIэ адыгэ чылэгъо 26-рэ, ар нэб­гырэ мин 12-м ехъу, зэрагъэкощыгъа­гъэм имызакъоу, непэ республикэм зэрар мымакIэу ащ къыфехьы. Анахьэу иягъэ зэригъэкIырэр Тэхъутэмыкъое, Теуцожь ыкIи Красногвардейскэ районхэр, Адыгэкъал ары. ЧIычIэгъымкIэ псыр къакIозэ мы къуаджэхэм къакIэ­лъадэ, лэжьыгъэхэм иягъэ арегъэкIы, дамбэхэр илъэсипшI пчъагъэ хъугъэу зэрамыгъэцэкIэжьыгъэхэм къыхэкIэу зэхэуагъэх, псыр къадэунышъ, псэупIэхэр ыхьынхэм ищынагъо щыI. ЦIыфхэр псэу зашъохэрэр шапхъэхэм задимыштэжьы­рэр илъэсыбэ хъугъэ. Мыхэм анэмыкI зэрарыби къехьы. А зэпстэумэ апкъ къикIыкIэ Краснодар псыIыгъыпIэм игъэ­федэн зэрарэу е шIуагъэу къытырэм изэгъэшIэн фэгъэзэгъэнэу Къэралыгъо Советым - Хасэм комиссии щызэхащагъ, республикэ пащэхэри ащ иIоф­шIэн къыхэлажьэх, мызэу, мытIоу уплъэ­кIунхэр ашIыгъэх, зэхэсыгъохэм ащы­тегущыIэх, ау нахьышIум ылъэныкъокIэ джыри зэхъокIыныгъэ фэхъугъэп.

ПсыIыгъыпIэм къызэлъиубытырэм ипроцент 90-рэ фэдизыр Адыгеим къыхахьэ нахь мышIэми, ар гъунэгъу краир ары зыгъэIорышIэрэр, щыкIагъэхэм ядэгъэзыжьын фэгъэзагъэр. Ащ фэшI Пшызэ бассейн псы гъэIорышIапIэм ипащэу Геннадий Саловымрэ федеральнэ къэралыгъо унитарнэ предприятиеу «Краснодар псыIыгъыпIэм» ипащэу Геннадий Никифоровымрэ зэхэсыгъом къырагъэблэгъагъэхэу къэгущыIагъэх. Краснодар къикIыгъэ пащэхэм псыIыгъыпIэм республикэм зэрар къыфимыхьыным епхыгъэу зэ­шIуахырэр мымакIэу ары къызэраIуагъэр. Пчъагъэ­хэмкIэ къаушыхьатыжьызэ, ашIагъэмрэ гухэлъэу яIэхэмрэ ащагъэ­гъозагъэх. Ахэм ягущы­Iэхэм уакъып­къы­рыкIымэ, зыпари щынагъо щымыIэ фэдэу къыпщэхъу. Псыхъо­хэм ягъэкъэ­бзэн, нэпкъхэм ягъэ­пытэн ыуж итхэу, ащ пае сомэ миллиони 104-м ехъу къа­фатIуп­щы­гъэу, 2020-рэ илъэ­сым нэс IофшIэнхэр зэшIуахыщтхэу ары къызэраIуагъэр, нэ­мы­кIэу гухэлъэу яIэри макIэп. Ау АР-м и ЛIышъ­хьи, депутатхэми ахэм адырагъэштагъэп.

- ПсыIыгъыпIэм ипроцент 90-рэ фэдизыр Адыгеим къыфэгъэзагъ нахь мышIэми, илъэс 40-м ехъугъэу федэ зыпари къытфихьырэп, ары пакIошъ, зэрарэу цIыфхэм къафихьырэр мыухыжь, - къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ. - ПсыIыгъыпIэр краим егъэфедэ, цIыф­хэр псэу зэшъощтхэр ащ къареты, мэкъу-мэщым ыкIи нэмыкI хъызмэтхэм ащегъэ­федэ, ау зэрарыр Адыгеим къыфэгъэ­загъэ мэхъу. Ащ дедгъэштэн тлъэкIы­щтэп. Мы Iофыгъом игугъу зытшIырэр бэшIагъэ, гъунэ горэ фэхъунэу щыт.

«Краснодар псыIыгъыпIэм» ипащэ упчIабэ фигъэзагъ, нэужым ащ ипшъэ­рылъхэр икъоу ымыгъэцакIэхэу, а IэнатIэм Iутыныр темыфэу зэрилъытэрэм къыкIигъэтхъыгъ. ПсыIыгъыпIэм ипащэ къыIорэмрэ Iофхэм язытет шъыпкъэрэ лъэшэу зэрэзэтекIыхэрэм къы­кIагъэтхъыгъ. Краснодар псыIыгъыпIэр республикэм къыфагъэзэжьыным кIэщакIо зэрэфэхъущтхэри къаIуагъ. Нэужым мыщ епхыгъэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэу АР-м иминистрэхэм я Кабинет, комиссиеу Къэралыгъо Советым - Хасэм щызэ­хащагъэм, прокуратурэм, нэмыкI къулы­къухэм зэшIуахын фаехэр къызщыгъэ­нэфэгъэ унашъор аштагъ. АР-м и ЛIышъ­хьэ депутатэу къэгущыIагъэхэм къыхагъэщыгъэ пстэури ащ хагъэхьажьынэу къариIуагъ.

Ащ ыуж депутатхэр тегущыIагъэх ыкIи шъэф шIыкIэм тетэу амакъэхэр фатыгъэх Елена Матвеевар АР-м и ЛъытэкIо-уплъэкIокIо палатэ итхьаматэу гъэнэфэгъэным. Депутатхэм янахьыбэм ащ дырагъэштагъ.

АтегущыIагъэх ыкIи аштагъэх Iахь­зэхэлъ псэолъэшIыным хэлажьэхэу унэ­хэм яшIынкIэ зипшъэрылъхэр зымы­гъэцэкIагъэхэм апкъ къикIыкIэ зэрар зышIыгъэхэм IэпыIэгъу ятыгъэным, къэ­лэгъэпсыным, 2015-рэ илъэсым телъы­тэгъэ республикэ бюджетым, чIыпIэ референдумым, чIыгу зэфыщытыкIэхэм ягъэIорышIэн, шъон пытэхэм яIугъэ­кIын афэгъэхьыгъэ хэбзэгъэуцугъэхэм зэ­хъокIыныгъэхэр афэшIыгъэнхэм яхьы­лIэгъэ законопроектхэр. Джащ фэдэу АР-м и Къэралыгъо Совет - Хасэм е нэмыкI субъектхэм яхэбзэихъухьэ къулыкъухэр кIэ­щакIо зыфэхъугъэ законопроектхэм, джэпсалъэхэм ахэплъа­гъэх ыкIи адырагъэштагъ.

Адыгэ Макъ