Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу ТхьакIущынэ Аслъан тарихъ-культурнэ кIэным икъэухъумэн фэгъэзэгъэ фондэу «Наследие» зыфиIорэм игъэцэкIэкIо директорэу Чэмышъо Гъазый, Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым иректорэу Къуижъ Саидэ, мы апшъэрэ еджапIэм экологиемкIэ ифакультет идеканэу Юрий Сухоруких, МКъТУ-м агрономиемкIэ икафедрэ ипащэу Ирина Бондурко тыгъуасэ аIукIагъ. Черкес чъыгхатэхэм язэтегъэуцожьын епхыгъэ Iофыгъом ахэр тегущыIагъэх.
АР-м и ЛIышъхьэ пэублэ псалъэ къышIызэ, черкес чъыгхатэхэм язэтегъэуцожьын мэхьанэшхо зэриIэр, мы лъэныкъомкIэ Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым Iоф гъэнэфагъэ зэришIагъэр къыхигъэщыгъ.
- Ижъырэ черкес чъыгхатэхэм афэдэ дунаим тетэп, ащ къегъэлъагъо пхъэшъхьэ-мышъхьэхэм якъэгъэкIынкIэ адыгэхэр чыжьэу зэрэлъыкIотэгъагъэхэр, гъэхъэгъэшIухэр зэряIагъэхэр, - къыIуагъ ТхьакIущынэ Аслъан.
Юрий Сухоруких къызэриIуагъэмкIэ, черкес чъыгхатэхэм язэтегъэуцожьын илъэс тIокI фэдиз хъугъэу пылъых, ащ студентхэри чанэу къыхэлажьэх. Адыгэхэм мыIэрысэр ыкIи къужъыр къызэрагъэкIыщтыгъэм итехнологие джырэ уахътэм зэтырагъэуцожьыгъ. Ащ къыщымыуцухэу, тарихъым къыхэнэжьыгъэ къэбархэр, ежьхэм яушэтынхэр къызфагъэфедэхэзэ ыпэкIэ лъэкIуатэх. ЗэрагъэнэфагъэмкIэ, едзыгъо-едзыгъоу чъыг цIыкIухэр агъэтIысыхэзэ ашIыщт, а IофшIэныр рагъэжьагъ. МыIэрысэм, къужъым ямызакъоу, нэмыкI пхъэшъхьэ-мышъхьэхэм якъэгъэкIын анаIэ тырагъэты. ГущыIэм пае, ТхьакIущынэ Аслъан ыцIэкIэ къагъэкIыгъэ дэшхо лъэпкъитIум язытет специалистхэм осэшхо фашIыгъ.
- Черкес чъыгхатэхэм къадыхэлъытэгъэ пхъэшъхьэ-мышъхьэ чъыгхэр илъэс къэс дгъэтIысхэзэ, а пчъагъэхэм ахэдгъахъозэ тшIымэ, итхъухьагъэр къызэрэддэхъущтым щэч хэлъэп. Адыгеир нэмыкI шъолъырхэм, къэралыгъохэм ащашIэнымкIэ ар амалышIу хъун ылъэкIыщт. Пшъэрылъ шъхьаIэу джырэ уахътэм тиIэр мы проектым цIыфхэр щыдгъэгъозэнхэр, ахэм ар ашIогъэшIэгъон хъуныр ары, - къыIуагъ ТхьакIущынэ Аслъан.
Черкес чъыгхатэхэм язэтегъэуцожьынкIэ гухэлъэу щыIэхэм Чэмышъо Гъазый нэужым къатегущыIагъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, чъыгхэр зыщагъэтIысын алъэкIыщт чIыгу гектар 47-рэ яI.
- Черкес чъыгхатэхэм язэтегъэуцожьын лъапсэ фэзышIыгъэр шIэныгъэлэжьышхоу Тхьэгъушъэ Нухь ары. Непэ мы Iофыгъом дэлэжьэхэрэ Юрий Сухоруких, Чэмышъо Гъазый, нэмыкIхэми тафэраз. Мыекъопэ къэралыгъо технологическэ университетым истудентхэми ушэтынхэр зэхащэх, ижъырэ чъыг 30 фэдиз ныбжьыкIэхэм къагъотыгъ, ахэм язытет зэрагъэшIагъ, апытхыхьагъэх. Ижъырэ чъыгхатэхэм тарихъэу апылъыр зэрэдунаеу ашIэ, ахэр зэтедгъэуцожьынхэр типшъэрылъ шъхьаIэу сэлъытэ. Сыда пIомэ дгъэтIысыщт чъыг цIыкIухэр непэ Европэм, нэмыкI чIыпIэхэм къызэрарытщыхэрэр дэеп, ау тэтыехэм зи акIэхьащтэп. Арышъ, гущыIэхэм тахэкIынышъ, IофшIэным псынкIэу тыфежьэн фае, - къыIуагъ кIэухым ТхьакIущынэ Аслъан.
Тхьаркъохъо Адам.
Адыгэ Макъ