Адыгэ къэралыгъо университетым истудент куп Iоф зыдишIэрэ журналэу «Ныбджэгъум» ия 6-рэ чэзыу номер шэкIогъум, 2015-рэ илъэсым къыдэкIыгъ. Ар анахьэу зыфэгъэхьыгъэр апшъэрэ еджэпIэшхоу Адыгэ къэралыгъо университетыр зызэхащагъэр илъэс 75-рэ зэрэхъугъэр ары.
Журналым иредактор шъхьаIэр шIэныгъэлэжьэу, доцентэу Хъуажъ Нурет. ПшъэдэкIыжь зыхьырэ редакторыр Сихъу СултIан.
«Ныбджэгъум» къыIуатэрэмкIи ишъошэ-гъэпсыкIэкIи зэдэштэныгъэ дахэ иI. Адыгэ щыIакIэм илъэныкъо пстэумэ анэсэу, непэ тиреспубликэ щыхъурэ-щышIэрэр нэм къыкIигъэуцоу журналыр щыт. Мы зичэзыу къыдэкIыгъоми бэ гъэшIэгъонэу къыдэхьагъэр, адыгэм тилъэхъан идунэететыкIэ ухащэу ахэр къысщэхъух.
Адыгэхэр нэмыкI цIыф лъэпкъхэм къахэзыгъэщыхэрэр адыгагъэр ары, ащкIэ апэрэр хьакIэпэгъокIыкIэр ары. Ащ гу лъыуигъатэу, мэфэкIыбэр къызыщекIокIырэ Адыгеим иIанэ сыдигъуи зэрэзэIухыгъэр, хьакIэр лъэпкъым зэрилъапIэр, хьакIэзещакIэм зэрэфытегъэпсыхьагъэр къаушыхьаты тишъолъыр ит шхэпIэ зэтегъэпсыхьагъэхэу (къуаджэу Кощхьаблэ къыщызэIуахыгъэу) «Дамыгъэ», Хьакурынэхьаблэ ишхэпIэ зэгъэфагъэу «Абдзах» зыфиIохэрэм ясурэт теплъэ кIэракIэхэу тлъэгъухэрэм.
Адыгэ къэралыгъо университетыр илъэс 75-рэ зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ гущыIэу «Университетымрэ адыгэ шIэныгъэ-гъэсэныгъэ Iофымрэ» зыфиIоу Хъунэго Рэщыдэ къышIыгъэм журналым чIыпIэ щиубытыгъ. ЕджэпIэшхом игъогу зыфэдагъэр, иапэрэ илъэс лъэбэкъухэм къащегъэжьагъэу непэрэ мафэхэм къанэсыжьэу университетым зызэриштагъэр, хэхъоныгъэ инхэр зэриIэхэр, Урысыем иапшъэрэ еджэпIэшхо анахь дэгъухэр ищысэтехыпIэхэу, ар дахэу ыпэкIэ зэрэлъыкIуатэрэр къыщиIуагъ.
УнаIэ зытырыуегъадзэ Юсып Заур икъэIотэн зэгъэзэфагъэу «ХьакIэщыр — лъэпкъым инеущ» зыфиIорэм. КIэлэ ныбжьыкIэм хьакIэщым епхыгъэ гущыIэу къышIыгъэм уигуапэу уегъэдаIо, игупшысэ деогъаштэ.
Лъэпкъым икушъапIэр къуаджэр ары. Тиадыгэ къуаджэхэр щэIэфэхэ адыгапсэр пытэщт, тыгуи зиIэтыщт. Адыгеим итыгъэ къуаджэ пэпчъи, джы непэ къэсыгъэу щыIэхэми къэбар хэушъхьафыкIыгъэ зырыз апылъ, ахэр зэкIэ кIэтыугъуаеу, зэдгъашIэу, ахэм тафэсакъэу тыухъумэхэмэ, тилъэпкъ тхыдэ ылъапсэ пытэщт. Тарихъ Iофыгъо иныр журналым къызэрэдилъытэрэм ищысэу сеплъы «КощхьаблитIу якъэбар» зыфиIорэ тхыгъэу Адыгеим ит къуаджэу Кощхьаблэрэ Къэрэщэе-Щэрджэсым и Хьэбэз район щыIэ Куэщхьэблэрэ уафэзгъэнэIуасэрэр, ахэр зэшым фэзыгъадэхэрэр.
ЦIыфымкIэ анахь ны бы-
дзыщэ папкIэр и ЧIыгу, ихэку, Хэгъэгур арых. Анахь ЧIыгу IэшIур, лъапIэр о апэрэ лъэбэкъур зыщыбдзыгъэу, узыгъашхэу, узыщапIурэр ары. УичIыгу игъэбэжъу джары ухэтми анахь хьалэл зыкIыпфэхъурэр. Ти Адыгей, Тхьэшхор къытфэупсагъэу, сыдрэ лъэныкъокIи зэтегъэпсыхьагъ, хабдзэрэр зэкIэ дахэу тичIы-
гу къыщэкIы, адыгэ щаир цIэрыIо хъугъэ. ЧIыгум тегъашхэ, лэжьэкIо Iапшъэхэу ащ емызэщыжьэу дэлажьэхэрэр зэфэдэкIэ тикъуаджэхэм адэсых, «улажьэмэ лыжъ пшхын» зэраIорэр сыдигъуи аIу телъэу, хъупхъэ дэдэхэр щыIэх. Ахэм ащыщых къуаджэу ХьакIэм-
зые (АдыгеимкIэ) щыпсэухэрэ ХьакIэмыз зэшъхьэгъусэхэу Хьаджэтбыйрэ Эммэрэ. Мыхэм яхэтэшIагъэ сурэт дахэм фэд, хэтэрыкI зэфэшъхьафыбэр — помидори, бжьыни, бжьыныфи — афэбагъо, ахэр иных, къабзэх, лъэгъупхъэх. Къоджэдэс унэгъо IофшIакIом ехьылIэгъэ тхыгъэри гъэшIэгъоны.
«Ныбджэгъум» ыгузэгу нэкIубгъуитIум тиеджэкIо анахь сэнаущ чанхэу, гъэсэныгъэм лъэшэу зыфищэхэрэм «яжъогъо»— сурэтхэр дэтых —тиныбжьыкIэхэр арыхэба къэкIощтыр зыфэдэщтыр зэлъытыгъэхэр. Мы анахь дэгъуцIэр зиIэхэм, къэзылэжьыхэрэм адрэ пстэуми адырагъэштэнэу тафэлъаIо.
Журналым инэкIубгъохэм тищыIакIэ мэфэкIыбэу къыхафэхэрэм нахь икъоу тафагъэнэIуасэ: Адыгеим илъэси 5 хъугъэу лъэпкъ IэшIагъэхэм яфестиваль щызэхащэ, ар IэпэIэсэныгъэ зыхэлъхэр къыхэгъэщыгъэнхэмкIэ уасэ зиIэу щыт. Лъэпкъ искусствэм зэрэхахъорэр статьяу «Непэрэ искусствэм ыкIи культурэм алъапсэх» зыфиIорэм къыщыIотагъ.
IэшIэгъабэ зиIэхэу арых адыгэхэр тарихъым зэрэхэтхэр. Ащ ищыс непи IэпэIасэхэр гъучIым, пхъэм, дэн-хэдыкIыным алъэныкъокIэ тиныбжьыкIэхэм къызэрахэкIыхэрэр. IэшэшIы-ным пылъ Джатэжъей Анзор ехьылIагъ Шоджэн Iэминат итхыгъэ.
ЦIыфымкIэ зынахь лъапIэ щымыIэр псауныгъэр ары. Ащ елъытыгъэу, гъогурыкIонымрэ тиныбжьыкIэхэмрэ зэрэзэхъулIэхэрэм ехьылIагъ зэдэгущыIэгъоу полицием иполковникэу Гъомлэшк Байзэт дашIыгъэр.
Спортым иIофыгъо пIуныгъэ тэрэзым ылъапсэу елъытэ Шэуджэн районым Iэпшъэрызэо спортымкIэ итренерэу Даур Хьамедэ. ДэгущыIагъэр Сихъу СултIан.
«Ныбджэгъум» зыкIи щыгъупшэхэрэп хэкум къэзыгъэзэжьыгъэ тилъэпкъэгъухэр, ахэм ащыщыбэ унэгъо дахэ хъугъэхэу, шъхьэIыгъыжьыкIэ амали яIэу Адыгэ Республикэм зэрисыр къыщыIотагъ «Хэкум кIорэ гъогум зэрипхыгъэх» зыфиIорэм.
2015-рэ илъэсымкIэ «Адыгеим ипшъэшъэ тхьамат» зыфиIорэ цIэ лъапIэр зыфагъэшъошагъэу, Кощхьэблэ районымкIэ къуаджэу Еджэркъуае щыщэу Джарымэ Дианэ Беданэкъо Замирэ дыриIэгъэ гущыIэгъури къыдэхьагъ журналым.
«Гум исатырхэр» зыфиIорэ нэкIубгъом Унэрэкъо Налбый, Нэгъой Фатимэ, Боджэкъо Бэлэ яусэ зырыз къихьагъ. Журналэу «Ныбджэгъум» имэфэкI къыдэкIыгъо хэбдзын хэмытэу зэгъэфагъэ, узIэпищэу уеджэ.
Мамырыкъо Нуриет
