Социологхэм: Урысейм деж цIыхубэм кредитыр хуэтыжкъым


КIэрэф Маринэ

 «Ромир» холдингым  цIыхубэм ядригъэкIуэкIа щIэупщIэныгъэм къызэригъэлъэгъуамкIэ, Урысейм щекIуэкI кризисым папщIэ цIыхухэм шхыныгъуэхэр зэгъэзэхуауэ фIэкI къахуэщэхужкъым, кредит къраIыхау ятелъхэри дахэ дахэу яхуэпшыныжкъым. 

Социологхэм къызэрахутамкIэ къэралым щекIуэкI щытыкIэм цIыхубэр егупсысыщэркъэм, ахэр нэхъыбэу нобэхэм зыгъэпIейтер  я хэхъуэр мащIэ зэрыхъуарщ. 

Къэбэрдей Балъкъэрым ис цIыхубэр кризисымрэ кредитхэмрэ дауэ пэлъэщми и гупщысэхэр Хуитыныгъэ радиом къыхуеIуатэ «Сетелем» банкым и лэжьакIуэ Нартан жылагъуэм щыпсэу ДыщэкI Ляна. 

ДыщэкI Ляна: Иджыпсту екIуэкI кризисыр сыт хуэдэ лъэныкъуэкIи цIыхухэм зэхащIащ. Уасэхэм псоми хэхъуащи цIыхур зыхуей хьэпшыпыр къахуэщэхукъым. Кредит къащтэну япэм нэхъ тегушхуу щытащ, иджыпсту щэ плIэ мыгупсысауэ къащтэжкъым. Банкым кредит зэрит процент бжыгъэхэр хигъэхъуащ. Кризисыр къэмыхъу ипэ, кредит дыхуещ жызыIэу къыдбгъэдыхьэхэм, нобэ и %50р кIэрыхуащ. Кредит сыт щыгъуи къэзыщтэу щытахэм я улахуэхэр кIэрыхуащи, иджы къахуэщтэжкъым. Къащтау ятелъхэри яхухэлъхьэжкъым. Ахъшэр къыщраIыхым я улахуэу щытамрэ иджы кърат хъуамрэ яхузыхуэмыгъэхъуу къонэхэр.

---

Кризисым цIыхубэр дауэ пэлъэщрэ жиIэу Ромир IуэхущIапIэм илъэс ипэ  мыпхуэдэ щIэупщIэныгъэ щригъэкIуэкIам щыгъуэ, цIыхубэм я Iуэхур нэхъ зэпэщу, къигъэлъэгъуауэ щытащ. НэгъуэщIу жыпIэмэ, мы зэкIэ кризисыр цIыху нэхъыбэм жьыхэуащ. Нобэхэм яIэ бжыгъэмкIэ къэралым кризис зэрыщекIуэкIыр хьэкъыу япхыкIащ зэупщIахэм щыщу %71. 

Нэгъабэ ар зэрыхъутэр %53рэт.  %23м къызэралъытэмкIэ, ущIэшынэн зыри щыIэкъым къэралым и экономикэр тIэкIу ещIэкъуау ар къудейщ, зы тэлайкIэ зыфIэувэжынущ. 27% я жыIэмкIэ кризисыр къатогуплIэ, унагъуэм махуэ къэс къыщагъэсэбэп хьэпшыпхэмрэ, ерыскъ хэкIхэмрэ я къэщэхуныр ягъэмэщIэным пылъхэщ. Нэгъабэ еплъытмэ апхуэду жызыIэхэм я бжыгъэр мыгъэм %10кIэ хэхъуащ – къет РБК IэнатIэм. ЗэупщIахэм щыщу %28м  къыхагъэщ, я нэгу зегъэужьынымрэ, я зыгъэпсэхунумрэ ягъэмащIэкIэрэ ахъшэ къыдагъахуэу. %39 зэрагъэбелджылымкIэ, я унагъуэ хэхъуэр, шхынымрэ, махуэ къэс унагъуэр зыхуеину Iэмэпсымэхэмрэ яхуригъэкъу къудещ. ЗэупщIахэм щыщу %2 щ жызыIар, къэралым кризис щекIуэкIыу зыхэтщIэкъым, ди Iуэхур фIыщ жаIэу. 

Кризисыр кууэ сищхьэкIэ си унагъуэкIэ зыхызощIэ жызыIэ шхапIэм щылажьэ КIэрэф Маринэ Хуитыныгъэ Радиом къопсалъэ. 

КIэрэф Маринэ: СищхьэкIэ си унагъуэкIэ кризисыр Iейуэ къыттехьэлъащ. Къэдлэжьыу щытам иныкъуэр къытхуэлэжьыжкъым. Тыкуэным, бэзэрым дыкIуамэ нэхъ пуудыр къыдолъыхъуэри дыщытщ. Сом мин иуасэ къэпщэхуамэ уи сумкэм къимыщу укъыIуокIыж. Сэ а сом миныр къэзлэжьын папщIэ махуитIкIэ сылэжьэн хуещ. Шхыным и уасэр куэду зэрыдэкIуеяр къыттохьэлъэ къэтщэхуу щытахэр къыпхуэщэхужкъым. Псалъэм папщIэ лы кг 10 къэтщэхуфу щытамэ, иджы кг 5 къэтщэхужыфу аращ. Илъэс къэс зыгъэпсэхуакIуэ дыкIуу щытати, иджы абый дыкIуэжыфыну къыщIэкIынкъым.

---

%79м я жыIэмкIэ, къэралым кризыс зэрыщекIуэкIыр наIуэ къэзыщIыр къащэху псоми я уасэхэр лъагэу зэрыдэуеярщ. %35м кризисыр зэхащIэ я улахуэхэр зэрыпаупщIамкIэщ. %34м кризисыр хуахь лэжьапIэхэм Iут лэжьакIуэхэр зэрагъэмащIэмрэ, лэжьапIэ зымыгъуэтыхэмрэ зэрылъагэм. 

Апхуэдэуи Урысей цIыхубэм куэду зыхащIащ долларым и уасэр хуэдитIкIэ зэрыхэхъуар – къет «Интерфакс» хъыбарыбэ IэнатIэм. 

Кризисым и саулыкъукIэ, я хэхъуэр мэщIэ дыдэщи %25м етIуанэ лэжьапIэ къалъыхъуэ. %11м ямыIэныгъэм къыхэкIкIэ, я узыншагъэм ирагъэфIэкIуэфкъым, еджапIэ ищхьэ щIэтIысхьэу щIэныгъэ тэмэми  зэрагъэгъуэтыну яхузыфIэкIыркъым. %12м ипэм хуэдэу пхъэщхьэмыщхьэ къахуэщэхужыркъыми, я хадэхэм къыщагъэкIыжу щIадзащ.

Дыжьын Иннэ. Хуитыныгъэ Радио. Къэбэрдей Балъкъэр