Археологхэм яаужырэ IофшIагъэм фэгъэхьыгъэ зэдэгущыIэгъу

 Тарихъ пкъыгъохэм алъы­хъухэрэ археологхэм яаужырэ IофшIагъэ зыщыдгъэгъуазэ тшIоигъоу Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ музей шIэны­гъэмкIэ иIофышIэу, Урысыем ижурналистмэ я Союз хэтэу, Адыгеим культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу Тэу АслъангущыIэгъу тыфэхъугъ.

- Илъэс къэс Краснодар псы­убытыпIэм дэт псым зыкIыра­гъэчыкIэ, археологием исаугъэтхэр къычIэщыжьых, - къеIуатэ Тэу Аслъан. - Ащ фэдэ уахътэ къызыхэкIыкIэ, тымышIэ­щты­гъэ пкъыгъоу къэдгъотырэр бэ.

- Мыгъэ шъулъыхъозэ къычIэшъухыгъэр макIэп. Аужырэ лъыхъонхэу Iоны­гъом и 19-м зэхэшъущагъэмэ сыда къагъэлъэгъуа­гъэр?

- Гурыт лIэшIэгъухэм къошынхэр зыщашIыщтыгъэ хьакухэр къэдгъотыгъэх. Тэуехьаблэрэ Нэчэрэзые нахьыпэкIэ зыщыпсэущтыгъэ чIыпIэмрэ ащ фэдэ хьакухэр къащыдгъотыгъэх. Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ музей ипащэ игуадзэу Шэуджэн Налмэс тэ, археологхэм, къыддыригъашти, гъогу тытехьагъ. ЛэупэкIэ Нурбыйрэ Пщыпый Фатимэрэ купым хэтыгъэх.

- ШъузыщытIэгъэ чIыпIэр къытаIоба.

- Тэуехьаблэ икъохьапIэкIэ псэупIэжъэу Пхъэгъугъапэм пэмычыжьэу хьакухэр къыщыд­гъотыхи, пэшIорыгъэшъэу тыуп­лъэкIугъэх. Мыхэм гъэпсыкIэу яIэр нахь куоу зэтымыгъашIэ хъущтэп.

- Ащ пае сыда гъэцэкIэгъэн фаер?

- Экспедициехэр зэхэтымыщэхэ хъущтэп. ПсэупIэм пэсэ­рэ лъэхъаным къыщыублагъэу цIыф­хэр тесыгъэх. Псым къычIи­гъэщыгъэхэу къэтыугъоигъэмэ ащыщых Мыекъопэ культурэм хэхьэрэ къошыныр. Ар зэхэдгъэп­кIэжьын тлъэкIыщт итеплъэ къэнэным фэшI.

- Къэжъугъотырэ пкъы­гъомэ гъогукIэмэ шъуатыращэба?

- Апэу тызэрихьылIагъэмэ ащыщ джэрз пасэм унэм рагъэуцощтыгъэ етIэ гъэжъагъэм хэ­шIы­кIыгъэ хьакум ычIэгъ зыты­рашIыхьэщтыгъэр. Мыщ фэдэ псаоу нахьыпэкIэ къэдгъотыгъэп. ГъэшIэгъоныр машIор зыща­шIыщтыгъэм ышъхьашъо зэфэ­дэкIэ пIоблэ ужыр къызэрэтенагъэр ары. Ащ къеушыхьаты, илъэс мини 5 фэдизкIэ узэ­кIэ­Iэбэжьмэ, пIоблэ шIыным адыгэхэр фэIэпэIасэхэу зэрэпылъыгъэхэр.

- Зэфэхьысыжьэу пшIырэмкIэ тизэдэгу­щыIэгъу тыухы сшIоигъу.

- Нурбый, зы мафэм къы­кIоцI къэтлъэгъугъэм экспедицие зэгъэфагъэ ищыкIагъ, ыуплъэкIун фаер бэ. Ар зэхэтымыщэмэ, ти­лъэпкъ итарихъ щыщэу чIэтынэ­щтыр зыфэдизыр зыми ышIэрэп.

Археологхэм къагъотырэ пкъы­гъохэр Адыгэ Республикэр за­гъэпсыгъэм ия 21-рэ илъэс пагъо­хых. ТапэкIи тылъыхъощт, лъэпкъым ишIэжь зыкъедгъэIэтыщт.

- ШъуигухэлъышIухэр Тхьэм къыжъудегъэхъух.

- Тхьауегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый

Адыгэ Макъ